Peter Hacks

---

Życiorys

Peter Hacks przyszedł na świat jako syn lewicowego prawnika, pochodzącego z Wrocławia. Po zakończeniu II wojny światowej spędził swoją młodość w zachodnich Niemczech. Maturę ukończył w Wuppertalu, a następnie zamieszkał w Dachau, a później w Monachium, gdzie rozpoczął studia na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana. W 1951 roku uzyskał stopień doktora.

Po pewnym czasie współpracy z teatrami oraz stacjami radiowymi w zachodnich Niemczech, w 1955 roku wspólnie z żoną, Anną Elisabeth Wiede, która również była pisarką i tłumaczką, przeprowadził się na stałe do Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Wspólnie, pod pseudonimem Saul O’Hara, zaczęli tworzyć komedie, które zdobyły uznanie na scenach w Republice Federalnej Niemiec od 1960 roku. W latach 1955–1963 pełnił funkcję kierownika literackiego w Deutsches Theater, znajdującym się w Berlinie Wschodnim.

W 1981 roku otrzymał Nagrodę Heinricha Manna, która stanowiła jedno z jego znaczących osiągnięć literackich.

Dzieła (wybór)

Liryka

W twórczości Petera Hacksa znajduje się wiele znaczących dzieł. W 1988 roku wydał „Die Gedichte”, które zostały wzbogacone w 2000 roku. Wśród jego propozycji znajduje się również „Der Flohmarkt” z 1964 roku, a także „Lieder, Briefe und Gedichte” z 1974 roku. Kolejne ważne publikacje to „Lieder zu Stücken” z 1967 roku, która została rozszerzona w 1978 roku, oraz „Die Sonne” z 1974 roku. Hacksa cechuje bogaty dorobek, obejmujący także „Historien und Romanzen” z 1985 roku, „Tamerlan in Berlin. Gedichte aus der DDR” z 2002 roku i „100 Gedichte” z 2004 roku.

Dramat

Wczesne sztuki

Pierwsze prace dramatyczne Hacksa rozpoczęły się od „Das Volksbuch vom Herzog Ernst” w 1953 roku. Następnie, w 1954 roku, powstała „Eröffnung des indischen Zeitaltes”, a kolejno „Die Schlacht bei Lobositz” w 1955 roku. „Der Müller von Sanssouci” z 1957 roku oraz „Die Kindermörderin”, również w tym samym roku, są kolejnymi istotnymi dziełami w jego dorobku.

Dramaty

W latach 1959-1962 Hacks stworzył „Die Sorgen und die Macht”, która doczekała się trzech wersji. „Moritz Tassow” z 1961 roku, zaprezentowana po raz pierwszy w 1965 roku, cieszyła się dużym uznaniem – reżyserował ją Benno Besson, a scenografię przygotował Fritz Cremer. Po „Der Frieden” z 1962 roku, jego następne prace to „Polly” (1963), „Die schöne Helena” (1964) oraz „Margarete in Aix” (1966). W 1967 roku powstały „Amphitryon” i „Noch einen Löffel Gift, Liebling?”, które były librettem dla Siegfrieda Matthusa. Inne znaczące prace to „Prexaspes” (1968) oraz „Omphale” (1969), ostatnie z nich to „Columbus oder: Die Weltidee zu Schiffe” z 1970 roku. Prace te kontynuował, pisząc „Numa” (1971), „Adam und Eva” (1972) oraz „Die Vögel” (1973), a także „Das Jahrmarktsfest zu Plundersweilen” (1973) i „Ein Gespräch im Hause Stein” (1974). Wśród jego późniejszych dzieł należy wymienić „Rosie träumt” (1974), „Die Fische” (1975), „Senecas Tod” (1977) oraz „Armer Ritter” (1977, Märchendrama). Jego dorobek uzupełniają „Pandora” (1979), „Musen” (1979), „Die Binsen” (1981) oraz „Die Kinder” (1981), „Barby” (1982) i „Maries Baby” (1982). Hacks napisał również „Da Capo” (1982), „Fredegunde” (1984) oraz „Jona” (1986).

Późniejsze sztuki

W swojej późniejszej karierze Peter Hacks stworzył „Fafner, die Bisam-Maus” (1991) oraz „Der Geldgott” (1991), który zadebiutował w 1993 roku w Theater Greifswald, reżyserowany przez Manfreda Dietricha. Inne ważne dzieła to „Der Maler des Königs” (1991), „Die Höflichkeit des Genies” (1992, Dramolett), a także „Genovefa” (1993), która miała swoją premierę w 1995 roku w Städt. Theater Chemnitz. W 1995 roku Hacks napisał „Orpheus in der Unterwelt”, które było librettem oraz operetką dla aktorów. W kolejnych latach przygotował „Bojarenschlacht” i „Tatarenschlacht” (1996) oraz „Der falsche Zar” (1996) i „Der Bischof von China” (1998). Jego dramatyczna twórczość obejmuje także „Der Parteitag” (2003), „Phraates” (2003) oraz „Berliner Novelle” (2003).

Epika

Opowiadania

W dziedzinie epiki, Hacks jest autorem wielu istotnych opowiadań. Należą do nich „Ekbal, oder Eine Theaterreise nach Babylon” (1961), „Der Schuhu und die fliegende Prinzessin” (1963), „Geschichte einer Oper” (1972), „Magister Knauerhase” (1982) oraz „Die Gräfin Pappel” (1992).

Bajki

Wśród jego bajek można wymienić „Das Windloch” (1955), „Das Turmverlies” (1961), „Onkel Mo” (1981) oraz „Kinderkurzweil”, która jest zbiorem wszystkich baśni, wydana w 1981 roku i rozszerzona w 2003 roku.

Powieści dla dzieci

Peter Hacks napisał także powieści dedykowane młodszej grupie odbiorców, w tym „Liebkind im Vogelnest” (1984) oraz „Prinz Telemach und sein Lehrer Mentor” (1993).

Eseje

Zbiory eseistyczne

Hacks był także autorem wielu esejów, w tym „Peter Hacks: Die Maßgaben der Kunst. Gesammelte Aufsätze”, wydanego w Berlinie w 1977 roku, które zostało rozszerzone w 1996 i 2003 roku. Innym dziełem jest „Peter Hacks: Am Ende verstehen się es. Politische Schriften 1988 – 2003”, redagowane przez André Thiele, opublikowane w 2005 roku przez Eulenspiegel w Berlinie.

Krótsze eseje

W jego dorobku znajdują się także krótsze eseje, takie jak „Über den Stil w Thomas Manns „Lotte in Weimar” z 1949 roku, „Das Theaterstück des Biedermeier” (1951), a także „Einige Gemeinplätze über das Stückeschreiben” (1956). Wśród jego esejów można znaleźć „Literatur im Zeitalter der Wissenschaften” (1959) oraz „Versuch über das Theaterstück von morgen” (1960). Hacks poświęcił wiele uwagi estetyce Brechta i analizował „Faust-Notizen” (1962) czy „Iphigenie oder Über die Wiederverwendung von Mythen” (1963). Jego esej „Das Poetische” z 1966 roku jest ważnym punktem odniesienia, a temat utopii i rzeczywistości omawia w przedmowie do swojego dzieła. Wiele innych esejów refleksyjnych, takich jak „Über das Gegenwartsdrama, abschließend. Zu „Moritz Tassow” (1976) oraz „Der Fortschritt in der Kunst” (1976) również warto wymienić.

Dłuższe eseje

Wśród dłuższych esejów znajdziemy „Schöne Wirtschaft. Ästhetisch-Ökonomische Fragmente” (1987), „Ödipus Königsmörder. Über Voltaires Dramen” (1991) oraz „Zur Romantik” (2000), które ukazują złożoność myśli Hacksa w kontekście sztuki i literatury.

Nagrody

Peter Hacks to uznany artysta, który został uhonorowany wieloma prestiżowymi nagrodami w ciągu swojej kariery. Wśród jego osiągnięć wyróżniają się niezwykle istotne wydarzenia:

• 1954: Nagroda Dramaturgiczna Miasta Monachium,
• 1974: Nagroda Państwowa Niemieckiej Republiki Demokratycznej II klasy,
• 1977: Nagroda Państwowa Niemieckiej Republiki Demokratycznej I klasy,
• 1981: Nagrody Heinricha Manna.

Opracowania

Oto wybrane prace dotyczące twórczości Petra Hacksa, które ukazują bogactwo jego dorobku artystycznego oraz analizy jego dzieł.

• Christoph Trilse: Das Werk des Peter Hacks, Berlin, 1981,
• Peter Schütze: Peter Hacks. Ein Beitrag zur Ästhetik des Dramas, Kronberg, 1976,
• Andrea Jäger: Der Dramatiker Peter Hacks: vom Produktionsstück zur Klassizität, Marburg 1986,
• TOPOS, Themenheft Peter Hacks, Nr. 23, Neapel 2005, 160 S. (ISSN 0943-1810),
• Andre Thiele (Hrsg.): In den Trümmern ohne Gnade. Festschrift für Peter Hacks, Berlin, 2003,
• Pasiphaë (Hrsg.): Was ist das hier? 130 Anekdoten über Peter Hacks und dreizehn anderweitige, Berlin, 2003,
• Armin Stolper: Gespräche auf dem Friedhof mit dem anwesenden Herrn Hacks, Berlin, 2004.

---

Oceń: Peter Hacks

---