Karl Eduard von Holtei

---

Życiorys

Urodziny Karl Eduarda von Holtei przyćmione były smutkiem, gdyż jego matka opuściła go, gdy miał jeszcze niewiele lat, a ojciec był huzarem. W młodości, skupił się na nauce w gimnazjum we Wrocławiu. W 1815 roku, postanowił zgłosić się do armii pruskiej jako ochotnik, jednakże jego serce szybko skierowało go ku innym pasjom, w tym studiom prawnym na Uniwersytecie Wrocławskim, które porzucił, aby poświęcić się teatrowi. Wkrótce, w 1816 roku, zadebiutował w teatrze pałacowym w Gorzanowie, zaproszony tam przez hrabiego Johanna Hieronymusa von Herbersteina.

Na scenie profesjonalnej stawiał pierwsze kroki w teatrze wrocławskim, zostając obsadzonym w roli Mortimera w sztuce „Maria Stuart” Schillera. Kolejne dwa lata spędził na wędrownych szlakach, gdzie jego wystąpienia skupiały się bardziej na recytacji wierszy niż grze aktorskiej.

W życiu osobistym, 4 lutego 1821 roku, związał się z aktorką Luisą Rogée w ewangelickim kościele w Obornikach Śląskich. Po narodzinach syna Heinricha, który zmarł w 1836 roku, oraz córki Marie Henriette, ur. w 1822 roku, zasadził jodły, które z czasem stały się ikoną miejscowości. Równocześnie, stał się założycielem i redaktorem gazety „Obernigker Bote”. Następnie, wraz z żoną, przeniósł się do Wrocławia, gdzie zajął się pisaniem tekstów dla Kalte Asche.

Jego życie artystyczne kontynuowane było w Berlinie, w lokalnym teatrze królewskim, gdzie napisał popularne wodewile: „Die Wiener in Berlin” (1824) oraz „Die Berliner in Wien” (1825). Po śmierci pierwszej żony wrócił do teatru Königsstädtisches w Berlinie, gdzie stworzył wiele znanych sztuk, takich jak „Lenone” oraz „Der alte Feldherr”. Muzyczne elementy spektakli szybko zyskały popularność wśród kataryniarzy.

Kolejna żona, Julia Holzbecher, aktorka współpracująca z nim w teatrze, poślubił w 1830 roku. Wraz z nią podróżował po miastach niemieckich, występując w takich miejscach jak Hamburg czy Wiedeń. Jego talent recytatorski przyczynił się do zdobycia dużej reputacji, co zaowocowało utworzeniem posady kierownika teatru w Wiedniu. Po pewnym czasie postanowił jednak opuścić stolicę Austrii, przekształcając swoje życie artystyczne w kierunku nowego teatru w Rydze, gdzie jego druga żona zmarła.

Później podróżował po Niemczech, a krótko zajmował się pracą we Wrocławiu. Ostatecznie osiedlił się w Grazu w 1847 roku, gdzie zrealizował kilka powieści, takich jak „Die Vagabunden” (1851), „Christian Lammfell” (1853) oraz „Der letzte Komödiant” (1863). Ostatnie dni życia przyniosły mu skromne warunki, mieszkał w klasztorze we Wrocławiu, a jego pochówek odbył się na Cmentarzu Bernardyńskim, którego grób zniknął znacznie później, w latach 70. XX wieku.

Holtei był pionierem wprowadzenia wodewilu do niemieckiej kultury, a także zyskał uznanie jako poeta. Pracował nad poezją liryczną, tworząc dzieła takie jak „Schlesische Gedichte” (1830), „Gedichte” (1861) oraz „Stimmen des Waldes” (1854). Wiele jego utworów zyskało popularność na Śląsku, szczególnie te pisane w lokalnym dialekcie, które przywoływały wspomnienia z jego dzieciństwa spędzonego w małej miejscowości Obernigk.

W latach 60. odwiedzał Ziemię Kłodzką, korzystając z tamtejszych uzdrowisk. Za swoje dary poezji i aktywne zaangażowanie, otrzymał honorowe obywatelstwo w Bad Reinerz (obecnie Duszniki-Zdrój) w 1867 roku, co zaowocowało przekazaniem pięknego wiersza oraz portretu z dedykacją. Jego twórczość pozostaje istotnym elementem niemieckiej kultury, łączącą różnorodne wątki życia i sztuki.

Związki z Polską

Karl Eduard von Holtei zachowywał zawsze przyjazne nastawienie wobec Polski oraz Polaków. Jego relacja z Adamem Mickiewiczem była wyjątkowa, a ich przyjaźń zaowocowała wieloma tłumaczeniami. Holtei tłumaczył utwory Mickiewicza na język niemiecki, chociaż spotykał się z krytyką, że nie zawsze wskazywał na fakt, iż jest to tłumaczenie.

Nie był obojętny na losy polskich bohaterów, jak Tadeusz Kościuszko, co potwierdził pisząc utwory takie jak Stary wódz, Stanisław czy Ostatni Polak. Holtei otaczał się światem Polaków, co wpłynęło na jego twórczość.

Wiele miejsc w miastach, w których bywał, zarówno w Polsce, jak i w innych rejonach Europy, otrzymało nazwy na cześć tego poety oraz jego działań. Dzięki temu jego dziedzictwo wciąż jest pamiętane i doceniane.

Upamiętnienie

W kontekście upamiętnienia Karla Eduarda von Holtei, warto zwrócić uwagę na kilka istotnych miejsc związanych z jego osobą. W okresie Rzeszy Niemieckiej jednym z miejsc, które nosiło jego imię, była ulica Wojewódzka w Katowicach. Dodatkowo, w Zielonej Górze obecnie znajduje się ulica Kukułcza, a w Legnicy ul. Okrzei, które również były związane z Holteiem.

Oprócz ulic, istnieją różne pomniki i tablice pamiątkowe. Na przykład, znajduje się pomnik Karla von Holteia na Wzgórzu Polskim, dawniej znanym jako Holteia, a także tablica pamiątkowa przy ul. Rzeźniczej we Wrocławiu. W Obornikach Śląskich można znaleźć kamień pamiątkowy, który również przypomina o tej postaci.

Warto zaznaczyć, że w Masywie Ślęży mieszczą się Rozdroże Holteia, zlokalizowane na skrzyżowaniu szlaków czerwonego i czarnego (współrzędne 50°51′30,6″N 16°43′08,3″E/50,858498 16,718981). Dnia 9 listopada 1997 roku, w ramach symbolicznego pojednania polsko-niemieckiego, Liceum Ogólnokształcącemu w Obornikach Śląskich nadano imię Karla Eduarda von Holtei.

---

Oceń: Karl Eduard von Holtei

---