Franz Sedlacek

---

Życiorys

Franz Sedlacek był synem Juliusa Sedlacka, znanego przemysłowca i założyciela fabryki maszyn chłodniczych usytuowanej we Wrocławiu. W 1897 roku rodzina podjęła decyzję o powrocie do Linzu, gdzie młody Franz rozpoczął swoją edukację.

Ukończył szkołę realną w Linzu, zdobywając maturę w 1909 roku. Już w wieku piętnastu lat zaczął tworzyć rysunki o tematyce antysemickiej, co może sugerować wczesne zainteresowanie kontrowersyjnymi tematami.

W 1910 roku Sedlacek przeniósł się do Wiednia, aby studiować architekturę na Wyższej Szkole Technicznej, która obecnie znana jest jako Uniwersytet Techniczny w Wiedniu. Rok później zmienił kierunek, decydując się na inżynierię chemiczną. Jego debiutancka praca została zaprezentowana w 1913 roku.

Podczas I wojny światowej, Franz służył w armii, co zmusiło go do przerwania studiów. Tytuł inżyniera otrzymał w 1919 roku. Po zakończeniu edukacji, krótko pracował w stacji doświadczalnej oraz w akademii browarniczej na politechnice. W 1921 roku objął stanowisko kustosza oraz pracownika naukowego w wiedeńskim Muzeum Techniki (Technisches Museum).

W 1922 roku obronił swoją dysertację, uzyskując tytuł doktora nauk technicznych. Cztery lata później, w 1926 roku, w wyniku swoich osiągnięć, został awansowany na asystenta naukowego. Złożona przez niego kandydatura na docenta na Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu, w dziedzinie chemii malarskiej, została niestety odrzucona.

Franz osiedlił się w Wiedniu, w trzeciej dzielnicy, gdzie mieszkał przy ulicy Erdbergstraße 41. Był zaangażowany w działalność Frontu Ojczyźnianego oraz NSDAP, do którego przystąpił w 1938 roku, a przyjęty został oficjalnie w 1941 roku, mimo to unikał publicznych wypowiedzi politycznych.

W 1939 roku został wcielony do Wehrmachtu, gdzie objął stopień porucznika rezerwy, a w 1941 uzyskał promocję na kapitana. W 1942 roku awansował na wicedyrektora Technisches Museum für Industrie und Gewerbe.

Niestety, zaginął dnia 1 lutego podczas wydarzeń związanych z obroną twierdzy Toruń. Oficjalnie uznano go za zmarłego dopiero w 1972 roku, choć istniały doniesienia o jego rzekomym widzeniu w 1946 roku w obozie jenieckim pod Ostendą.

Twórczość

Franz Sedlacek był artystą, który stworzył co najmniej 133 dzieła, z czego 85 z nich ma znane miejsce przechowywania. Jego charakterystycznymi dziełami są groteski oraz neoromantyczne pejzaże, które wyróżniają się unikalnym stylem. Z jego twórczości oprócz malarstwa można wyróżnić także grafiki w formie karykatur oraz akwarele. W jego technice malarskiej zauważalny jest wpływ dawnych mistrzów, a szczególnie technika laserunku, którą Sedlacek podpatrzył w pracach niderlandzkich malarzy w wiedeńskim Kunsthistorisches Museum.

Był jednym z współzałożycieli grupy artystycznej MAERZ w Linzu, w której skład wchodzili również Franz Brosch, Klemens Brosch, Anton Lutz, Hans Pollack oraz Heinz Bitzan. Malarstwo dla Sedlacka było jedynie zajęciem pobocznym. Choć nie chwalił się nim w swoim życiu zawodowym, to dzięki swoim pracom zdobył uznanie. Jego obrazy były regularnie wystawiane na ekskluzywnych wydarzeniach, takich jak Wystawy Secesji Wiedeńskiej, od 1920 lub 1921 roku. W 1927 roku stał się członkiem Secesji, a w 1930 roku jego prace były prezentowane w nowojorskim Museum of Modern Art (MoMA). Oprócz tego, w 1938 roku znalazły się na International Exhibition of Paintings w Pittsburghu.

Co ważne, Sedlacek nie został zaliczony do kategorii sztuki zdegenerowanej (Entartete Kunst) i miał okazję wystawiać swoje prace także w czasach nazistowskich, mimo że nie nawiązywał w nich do ideologii tamtego okresu. Ostatnie retrospektywy jego twórczości ponownie odbywają się od lat 90. XX wieku.

Wybór dzieł

• Der Besessene, WV 8, olej na kartonie, 71 × 86 cm, Muzeum Sztuki Lentos w Linzu (1921),
• Bibliothek, WV 25, olej na sklejce, 60,5 × 75,5 cm, Oberösterreichisches Landesmuseum (Landesgalerie Linz) (1926),
• Übungswiese, WV 28, olej na sklejce, 26,5 × 23,3 cm, Muzeum Sztuki Lentos w Linzu (1926),
• Die Heiligen Drei Könige, WV 33, olej na sklejce, 75,5 × 60 cm, Nordico Stadtmuseum Linz (1926),
• Flucht nach Ägypten, WV 34, olej na desce, 80 × 65 cm, Muzeum Leopoldów (1927),
• Nächtliche Heimkehr, WV 37, olej na sklejce, 60 × 75 cm, Oberösterreichisches Landesmuseum, Landesgalerie Linz (1927),
• Gespenst über den Bäumen, WV 44, olej na desce, 45 × 49,8 cm, Sammlung Leopold II (1928),
• Landschaft mit St. Sebastian, WV 62, olej na sklejce, 57,5 × 69,5 cm, Lentos Kunstmuseum Linz (1930),
• Landschaft mit Regenbogen, WV 63, olej na sklejce, 45 × 41,5 cm, Uniwersytet Sztuki Stosowanej w Wiedniu (1930),
• Winterlandschaft, WV 66, olej na desce, 64 × 81,5 cm, Wien Museum (1931),
• Der Chemiker, WV 79, olej na sklejce, 82,5 × 63 cm, Wien Museum (1932),
• Rast auf der Flucht nach Ägypten, WV 96, olej na sklejce, 62 × 55 cm, Oberösterreichisches Landesmuseum, Landesgalerie Linz (1934),
• Romantische Landschaft mit Felsentor und Räubern, WV 94, olej na sklejce, 48 × 60 cm, Nordico Stadtmuseum Linz (1934),
• Osttiroler Landschaft, WV 98, olej na sklejce, 47 × 62,5 cm, Oberösterreichisches Landesmuseum, Landesgalerie Linz (1934),
• Stadt im Gebirge, WV 101, olej na sklejce, 49,7 × 71,6 cm, Nordico Stadtmuseum Linz (1935),
• Blumenstück mit Eidechse, WV 105, olej na sklejce, 54 × 42,3 cm, Universität für angewandte Kunst Wien (ok. 1935),
• Gewitterlandschaft, WV 111, olej na sklejce, 50 × 39,8 cm, Nordico Stadtmuseum Linz (1936).

W 2007 roku jego obraz Beim Moulagenmacher z 1932 został sprzedany za imponującą sumę 300 000 euro.

---

Oceń: Franz Sedlacek

---