Max Born

---

Życiorys

Przed II wojną światową

Urodziny Maxa Borna, jedynego syna Gustawa Jakuba Borna, miały miejsce w Wrocławiu, wówczas część pruskiego Cesarstwa Niemieckiego. Jego rodzina miała żydowskie korzenie, a matka, Margarete Kauffmann, pochodziła z wpływowej śląskiej rodziny przemysłowców. Gustaw Born pełnił rolę profesora anatomii porównawczej i embriologii na Uniwersytecie Wrocławskim.

Po ukończeniu Gimnazjum im. Króla Wilhelma, Max kontynuował edukację na uczelniach we Wrocławiu, Heidelbergu oraz Zurychu. To właśnie wtedy miał okazję współpracować z wybitnymi naukowcami, takimi jak Felix Klein, David Hilbert, Hermann Minkowski, Carl Runge oraz Karl Schwarzschild. W roku 1909 został wykładowcą na Uniwersytecie w Getyndze, a trzy lata później przeniósł się do Uniwersytetu w Chicago.

Po odbyciu służby wojskowej w 1919 roku, przeszedł na stałe do Uniwersytetu we Frankfurcie, a następnie powrócił do Getyngi w 1921 roku. W tym czasie Born sformułował interpretację funkcji falowej w równaniu Schrödingera, co stało się fundamentem dla zrozumienia gęstości prawdopodobieństwa znalezienia cząstki. Jego prace zostały docenione w 1954 roku, kiedy to otrzymał Nagrodę Nobla, równocześnie z Waltherem Bothe.

W kontekście antysemickiej polityki III Rzeszy, Born postanowił emigrować do Cambridge w 1933 roku, a następnie w 1936 roku przeniósł się do Uniwersytetu w Edynburgu, gdzie wykładał do 1953 roku.

Lata powojenne

Po zakończeniu II wojny światowej, Max Born wraz z żoną Hedwigą powrócili do Niemiec w 1953 roku, aczkolwiek ich dzieci pozostały w Wielkiej Brytanii. Nowym miejscem ich osiedlenia stało się Bad Pyrmont. W 1955 roku podpisał Manifest Russella-Einsteina, co miało miejsce na Konferencji Pugwash poświęconej nauce i globalnym problemom. Dwa lata później, jako część grupy naukowców z Göttingen, poparł Manifest na rzecz sprzeciwu przeciwko wojskowemu wyposażeniu Bundeswehry w taktyczną broń atomową.

Max Born spoczywa na cmentarzu w Getyndze, obok wielkich umysłów takich jak Max Planck czy David Hilbert. Na jego nagrobku wyryto fundamentalne równanie mechaniki kwantowej: pq – qp = h/2πi, co jest świadectwem jego wkładu w tę dziedzinę nauki.

Życie prywatne

Max Born był dumnym dziadkiem uznawanej na całym świecie australijskiej piosenkarki i aktorki, Olivii Newton-John. Jego życie nie tylko skupiało się na badaniach i wykładach, ale także na rodzinie, z którą związany był emocjonalnie przez całe swoje życie.

Dorobek

Max Born był słynnym fizykiem, którego dorobek naukowy obejmuje wiele istotnych publikacji. W szczególności wymienia się takie dzieła jak: Dynamics of Crystal Lattices, Optics, Natural Philosophy of Cause and Chance oraz Zur Quantummechanik.

Oprócz zdobycia Nagrody Nobla, Born otrzymał także Medal Stokesa, a w 1950 roku uhonorowano go Medalem Hughesa. Te wyróżnienia uznają jego istotny wkład w rozwój fizyki teoretycznej.

Warto również zaznaczyć, że Born był współautorem ważnego przybliżenia w dziedzinie fizyki kwantowej. Wspólnie z Robertem Oppenheimerem opracował przybliżenie Borna-Oppenheimera, które jest szczególnym przypadkiem adiabatycznego przybliżenia. To innowacyjne podejście znacznie wpłynęło na rozwój teorii kwantowej.

Upamiętnienie

Max Born, wybitny naukowiec, ma swoje korzenie we Wrocławiu, gdzie używając jego nazwiska, upamiętniono go zarówno poprzez tablicę pamiątkową, jak i nowy plac.

Dom, w którym spędził dzieciństwo, zlokalizowany jest pod adresem plac Wolności 4. W 2002 roku na jego frontowej ścianie zamontowano tablicę pamiątkową, co stanowi ważny element pamięci o tym wybitnym mieszkańcu Wrocławia.

Dodatkowo, ilustrując znaczenie Borna dla miasta, jego nazwiskiem nazwano plac w centrum Wrocławia, co odzwierciedla zarówno jego wkład w naukę, jak i lokalną historię.

---

Oceń: Max Born

---