Kościół Świętej Trójcy we Wrocławiu

---

Historia

Wrocław, miasto o bogatej historii, doczekało się przybycia bonifratów 1 listopada 1711 roku. W tej pierwszej grupie znajdowało się trzech zakonników, w tym Klemens Mentzl, wyznaczony na przeora nowo powstałego klasztoru. Od 1682 roku czynione były starania o przybycie tego znanego zakonu, który słynie z opieki nad chorymi. Kluczowym momentem do zrealizowania tych planów była darowizna Ludwika Cocx von Onssel, radcy kamery cesarskiej, który przekazał zakonnikom grunt pod budowę klasztoru ze szpitalem oraz kościoła. Teren znajdował się u zbiegu dzisiejszych ulic Traugutta oraz Pułaskiego. Akt darowizny został ostatecznie zatwierdzony przez cesarza Józefa I 5 sierpnia 1710 roku, co otworzyło drogę do rozpoczęcia budowy.

Budowa klasztoru i świątyni mogła się rozpocząć po uzyskaniu potrzebnych funduszy, które pochodziły z darowizn oraz jałmużny. W międzyczasie, już w roku 1712, bonifratrzy rozpoczęli działalność we Wrocławiu, składając swą pomoc chorym. Zaprojektowanie świątyni przypisuje się Matthiasowi Steinlowi, który w tym czasie przebywał w Wiedniu, z korektą projektu wykonaną przez Johann Blasiusa Peintnera. Prace budowlane miały swój początek 15 listopada 1714 roku, a uroczystość związana z wmurowaniem kamienia węgielnego odbyła się 10 lipca 1715 roku, w obecności biskupa wrocławskiego Franza Ludwiga von Neuburga.

Budowa trwała do roku 1722, kiedy to, 8 października, na wieży kościoła umieszczono gałkę. W późniejszych latach, od 1724 do 1736, kontynuowano prace związane z wykończeniem wnętrza świątyni. Uroczystość konsekracji ołtarza głównego miała miejsce 24 kwietnia 1727 roku, a dokonał jej biskup pomocniczy wrocławski, Elias Daniel Sommerfeld.

Świątynia przeszła przez wiele trudnych chwil, odczuwając zniszczenia w czasie wojen śląskich w latach 1740-1757 oraz oblężenia Wrocławia przez wojska napoleońskie w roku 1806. Dodatkowo, straty przyniosła powódź w 1813 roku. Co istotne, sekularyzacja majątków kościelnych w Prusach, która miała miejsce w roku 1810, nie objęła zakonu bonifratrów, w rezultacie kościół oraz szpital nadal pozostały w ich rękach.

Na przełomie XIX i XX wieku kościół przeszedł kilka istotnych remontów. W 1829 roku odnowiono polichromię ołtarza, a w 1848 roku przystąpiono do remontu dachu i tynkowania. W 1859 roku odmalowano ściany oraz sklepienia, a w latach 1907-1908 przeprowadzono gruntowny remont wnętrza i elewacji.

W okresie II wojny światowej, od 1944 roku, bonifratrzy niemal potajemnie ukrywali w krypcie pod świątynią wielu jeńców wojennych, których przywożono do pobliskiego szpitala. Większość z nich przetrwała wojnę w tej tajnej kryjówce. Z perspektywy strat wojennych w 1945 roku, kościół Trójcy Świętej doznał stosunkowo niewielkich uszkodzeń – wyniosły one około 6%, podczas gdy pobliski kościół św. Maurycego został niemal całkowicie zniszczony w 55%. Zniszczeniu uległy okna, witraże oraz część wieży. W dodatku spłonęły konfesjonały. W latach 1945-1949, z uwagi na zniszczenia kościoła św. Maurycego, kościół Trójcy Świętej tymczasowo pełnił funkcję parafialną, by później powrócić do roli klasztornej, którą sprawuje nieprzerwanie do dnia dzisiejszego.

Architektura

Świątynia, która wzbudza podziw swoim stylem, została wzniesiona w późnobarokowej estetyce. Zbudowana z cegły i pokryta tynkiem, prezentuje orientację, która nadaje jej niepowtarzalny charakter.

Fasada kościoła jest niezwykle malownicza; jej bryła składa się z trzech przęseł nawy, z których jedno dedykowane jest empory organowej. Prezbiterium, zamknięte półkoliście, posiada dwa przęsła, co przyczynia się do harmonijnego układu całej konstrukcji. W zachodniej części świątyni dostrzegamy pięciokondygnacyjną wieżę, która nadaje architekturze monumentalności.

Wnętrze kościoła zachwyca bogatym układem kaplic. Po stronie południowej umieszczono trzy z nich, zaś po północnej ich liczba wynosi cztery, wszystkie kryte wspólnym dachem, ale niższe od głównej nawy.

Sklepienia nawy i prezbiterium to klasyczne sklepienia kolebkowe, które wsparte są gurtami, natomiast kaplice wyposażone są w oryginalne sklepienia żaglasty. Taki układ pomieszczeń kościoła kwalifikuje go do grona emporowo-bazylikowych rozwiązań architektonicznych, co podkreśla jego unikalność.

Co więcej, świątynia ściśle powiązana jest z sąsiednim budynkiem klasztoru przez południowo-wschodni narożnik, co tworzy spójną całość architektoniczną, odbijającą historię i duchowość tego miejsca.

---

Oceń: Kościół Świętej Trójcy we Wrocławiu

---