Kościół św. Anny na Piasku we Wrocławiu

---

Architektura i historia budynku

Budynek, który dziś możemy podziwiać, został zaprojektowany i wzniesiony w latach 1375–1386, zastępując tym samym wyburzone domy naprzeciwko kościoła Najświętszej Marii Panny. Oryginalnie pełnił on rolę kaplicy cmentarnej, a do końca XV wieku był również świątynią filialną. Jego budowę zainicjował Jan III z Pragi, opat Zgromadzenia Kanoników Regularnych św. Augustyna, który stał się jedną z kluczowych postaci związanych z głośnym sporem zwanym causa vortret, dotyczącego pierwszeństwa w Wrocławiu.

Według kroniki Manzla, opat został pochowany w kaplicy, a jego nagrobek można obecnie znaleźć na południowej ścianie obiektu, w pobliżu wejścia. Początkowo wnętrze kaplicy charakteryzowało się sklepieniem wspartym na centralnym filarze oraz wąskim, prosto zamkniętym prezbiterium. Wschodnia część budynku, w tym prezbiterium, prawdopodobnie posiadała sklepienie trójpodporowe, co dodawało architekturze wyjątkowego charakteru.

W pierwszej połowie XVI wieku nastąpiły znaczące zmiany, kiedy to budynek został przebudowany i do części głównej dołączono zakrystię. Niestety, w 1663 roku sygnaturka umiejscowiona na dachu kaplicy została zniszczona; poważne uszkodzenia wynikły również z pożaru Ostrowa Tumskiego w 1791 roku, który poważnie wpłynął na strukturę budynku.

Przemiana w funkcji budynku nastąpiła w 1810 roku, gdy to świątynia utraciła status sakralny, a jej przestrzeń została przeznaczona na składowanie zabytków sztuki. W 1818 roku zrealizowano gruntowną przebudowę – zlikwidowano sklepienia oraz wewnętrzny wystrój, a gotyckie okna zostały zamurowane. Budowlę podzielono na cztery kondygnacje, w których urządzono miejski szpital pod wezwaniem św. Anny. W 1837 roku w głębi dziedzińca dobudowano kostnicę. Szpital funkcjonował aż do lat trzydziestych XX wieku, a w kolejnych latach w murach tej historycznej konstrukcji powstał dom starców, w którym w 1943 roku mieszkały 23 osoby.

Po 1945

W 1945 roku, w wyniku działań wojennych, budowla doznała ogromnych zniszczeń, a wschodni szczyt obiektu, zdobiony gotyckimi blendami, uległ całkowitemu zniszczeniu. Rewitalizacja miała miejsce w 1948 roku, jednak kolejne prace modernizacyjne, zgodne z projektem Stanisława Marchwickiego, zrealizowano w latach 1974–1975. W 1977 roku przywrócono do życia sąsiednią kostnicę, a ostatnie remonty miały miejsce w drugiej dekadzie XXI wieku.

Współczesny kształt budynku składa się z prezbiterium, które łączy się z zakrystią od strony południowej, a także z wyższej oraz szerszej nawy czterokondygnacyjnej. Całość dachu pokrywa klasyczny dwuspadowy, siodłowy dach. W południowej części obiektu znajduje się późnogotycki dwuramienny portal, którego powstanie datuje się na drugą połowę XV wieku.

W latach pięćdziesiątych XX wieku nieruchomość została przekazana siostrom salezjankom, które zorganizowały w niej internat dla dziewcząt oraz stołówkę dla studentek. Aktualnie w zabytkowych murach znajduje się przedszkole.

---

Oceń: Kościół św. Anny na Piasku we Wrocławiu

---