Arthur Leist

---

Życiorys

Adolf Matias Leist, ojciec Arthura, miał swoje korzenie w Baja na Węgrzech. Nie zachowały się jednak szczegółowe informacje na temat jego przybycia do Wrocławia. Możemy jedynie odnotować, że od 1838 roku związany był z instytutem Głuchoniemych (Taubstummen Institut), co świadczy o jego długoletniej pracy w tej instytucji. W 1850 roku zawarł związek małżeński z Amalią Langenberg. W wyniku tego małżeństwa pojawiło się na świecie trzech synów: Adolf, Arthur oraz Konstanty.

Śmierć ojca Arthura w 1869 roku postawiła go w obliczu konieczności poszukiwania nowych sposobów na zarabianie na życie. W 1876 roku podjął decyzję o wyjeździe do Krakowa, gdzie, jak to relacjonuje w swoim pamiętniku „Tagebuch eines Wanderers”, poświęcił się doskonaleniu umiejętności językowych w zakresie języka polskiego. Podczas swojego pobytu podróżował po Galicji, a później osiedlił się w Warszawie.

W stolicy Polski, inspirując się korespondencjami z frontu wojny rosyjsko-tureckiej autorstwa Niko Nikoladze, zainteresował się Gruzją. Pracując jako nauczyciel domowy na Wołyniu, nawiązał liczne znajomości z Gruzinami, co skłoniło go do nauki tamtejszego języka. Jego pierwsza podróż do Gruzji miała miejsce w połowie lat 80. XIX wieku, a ostateczną decyzję o stałym osiedleniu się w Tbilisi podjął na przełomie wieku.

W 1900 roku Arthur ożenił się z Marią Bautlinger, córką zamożnego Niemca, która pełniła rolę jego gospodyni podczas jego pobytu w Tbilisi. Leist z pasją pisał na temat historii, etnografii i kultury Gruzji, jak również literatury gruzińskiej i ormiańskiej. W 1887 roku stworzył pierwszą antologię poezji gruzińskiej przetłumaczoną na język niemiecki, a dwa lata później podjął się tłumaczenia średniowiecznego poematu gruzińskiego „Rycerz w tygrysiej skórze”.

W latach 1906–1922 pełnił rolę redaktora pionierskiej niemieckojęzycznej gazety na Kaukazie, Kaukasische Post. Ponadto był jednym z założycieli stowarzyszenia Deutscher Verein in Tyflis, angażując się w działalność kulturalną w regionie. Jego życie zakończyło się w Tbilisi, gdzie pozostawił za sobą bogaty dorobek, a jego doczesne szczątki spoczęły w Panteonie Didube.

Twórczość

W swojej twórczości Artur Lubrański, korzystający z pseudonimu, pisał liczne artykuły dla takich redakcji jak Kurier Codzienny, Atheneum, Gazeta Polska oraz Wędrowiec. Jego prace w Kurierze z lat 1880 i 1882 koncentrowały się na podróżach po Ukrainie. Dodatkowo, w ramach publikacji w Ateneum i Wędrowcu, autor szeroko eksplorował temat literatury gruzińskiej oraz ormiańskiej. W latach 80. XIX wieku, wkład Lubrańskiego w Wędrowca obejmował również relacje z podróży do Gruzji.

W roku 1900 zasłynął dzięki ilustrowanym hasłom, które stworzył dla Wielkiej encyklopedii powszechnej. Wśród nich znalazły się obszernie opracowane opisy dotyczące Gruzji oraz gruzińskiej literatury, a także hasło będące częścią Encyklopedii Powszechnej S. Orgelbranda, wydawanej w tym samym roku.

• Georgien; Natur, Sitten Und Bewohner, Lipsk 1885,
• Szkice z Gruzji, Warszawa 1885,
• Litterarische Skizzen, Lipsk 1886,
• Drei Erzählungen von Raphael Patkanian, Lipsk 1886,
• Georgische Dichter, Lipsk 1887,
• Armenische Dichter, Drezdno 1898,
• Schota Rustaweli: Der Mann Im Tigerfelle (tłumaczenie), Drezdno 1898,
• Das georgische Volk, Drezdno 1903,
• Tagebuch eines Wanderers, 1909,
• Kacheti Tyfilis, 1927,
• Sakartvelos guli, Tbilisi 1963.

---

Oceń: Arthur Leist

---