Teatr Polski we Wrocławiu

---

Budynek

Powstanie obecnego gmachu Teatru Polskiego łączy się ściśle z osobą Theodora Löwe, który przybył do Wrocławia w 1892 roku i objął funkcję kierownika literackiego Teatru Miejskiego, który w tamtym czasie znajdował się w budynku dzisiejszej opery. W sezonie teatralnym 1892/93 Löwe przejął także dzierżawę Teatru Miejskiego, a następnie stanął na czele Teatru Talia oraz Teatru Lobego, które były wtedy teatrami prywatnymi. Do 1909 roku wszystkie te instytucje działały pod jego kierownictwem.

W odpowiedzi na monopol, jaki miał Löwe, w 1906 roku powstał nowy gmach operetki z inicjatywy wrocławskiego kupca Paula Auerbacha. Jego projekt stworzył berliński architekt Walter Hentschel, przy współpracy wrocławianina Hermanna Wahlicha. Budowla, usytuowana przy Theaterstrasse 3 (obecnie ul. G. Zapolskiej), reprezentowała nowoczesne podejście do funkcjonalności i technologii, z zastosowaniem konstrukcji żelbetowej, która miała później zastosowanie przy budowie Hali Ludowej (Jahrhunderthalle) w 1913 roku.

Charakterystyczna elewacja w stylu późnego secesji miała biało-żółtozłote odcienie, a wnętrze zachwycało białym i czerwonym kolorem połączonym ze złotymi ornamentami. Niestety działalność nowego teatru była krótka. W 1911 roku Löwe przejął kierownictwo artystyczne też nad tym teatrem, zarządzając nim aż do 1927 roku. Schauspielhaus, bo tak nazywano tę instytucję, stał się największą sceną wrocławską na początku lat 30. XX wieku, oferującą 1736 miejsc dla widzów. Jego repertuar skoncentrowany był głównie na operetce.

W kwietniu 1936 roku budynek zamknięto na czas renowacji oraz niewielkich zmian. Od rozpoczęcia sezonu teatralnego 1936/37 Schauspielhaus stał się jedynym miejscem, w którym odbywały się występy dramatyczne we Wrocławiu. Niestety, pod koniec II wojny światowej, budynek został częściowo zniszczony.

Po wojnie gmach odnowiono, a jego działalność wznowiono jako Teatr Polski w 1950 roku. 20 grudnia tego samego roku miała miejsce premierowa sztuka pt. „Tysiąc walecznych” autorstwa Jana Rojewskiego, który był architektem z wykształcenia. Była to sztuka o tematyce budowlanej, wprowadzająca wrocławską publiczność w tajniki nowej, dotychczas nieznanej dramaturgii współczesnej. Teatr Polskim działał aż do 1994 roku, jednak w nocy z 18 na 19 stycznia tego roku na skutek pożaru, widownia została całkowicie zniszczona.

Po odbudowie, która została przeprowadzona według projektu Wiktora Jackiewicza, teatr wznowił swoją działalność 20 maja 1996 roku premierą spektaklu „Improwizacje wrocławskie” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

Nagrody i wyróżnienia

Teatr Polski we Wrocławiu odznacza się bogatą historią osiągnięć oraz wielu prestiżowych nagród, które świadczą o jego znaczeniu w polskiej kulturze teatralnej. W 2015 roku zespół teatru otrzymał ważne wyróżnienie – Gwarancja Kultury TVP Kultura w kategorii „Teatr”. To wyróżnienie znacząco podkreśla jego wkład w rozwój sztuki teatralnej w Polsce.

W tym samym roku, przedstawienie Wycinka Holzfällen zainaugurowało LXIX festival d’Avignon, stając się pierwszym polskim spektaklem prezentowanym w historii tej renomowanej imprezy. To wydarzenie było istotnym krokiem na międzynarodowej scenie teatralnej.

Dodatkowo, Teatr Polski we Wrocławiu zdobył Nagrodę Główną im. Wojciecha Bogusławskiego za najlepszy spektakl w I Konkursie na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej „Klasyka Żywa” w 2015 roku. Kolejnym znaczącym osiągnięciem był rok 2016, kiedy to Dziady, w reżyserii Michała Zadary, zostały nominowane do nagród kulturalnych Radia Wrocław Kultura – Emocji 2016. Nominacja ta uznawana była za jedno z najważniejszych wydarzeń roku, szczególnie w kontekście Europejskiej Stolicy Kultury.

W 2017 roku Teatr Polski we Wrocławiu ponownie zyskał uznanie, otrzymując nagrodę im. Konstantego Puzyny, przyznawaną przez miesięcznik Dialog. To wyróżnienie zostało nadane nie tylko aktorkom i aktorom, ale również publiczności, która protestowała w obronie wartości artystycznych wypracowanych w ostatnich latach, a które były zagrożone przez błędne decyzje administracyjne.

Dyrektorzy Teatru Polskiego

Teatr Polski we Wrocławiu ma bogatą historię i wiele zasłużonych dyrektorów, którzy przyczynili się do jego rozwoju i renomy. W. Władze teatralne zawsze zdawały sobie sprawę z roli, jaką pełnią w polskiej kulturze, co odbija się w wyborze ludzi kierujących tą ważną instytucją.

W poniższej tabeli przedstawiony jest wykaz dyrektorów Teatru Polskiego we Wrocławiu, którzy stawiali fundamenty i podnosili jego prestiż przez lata:

Teofil Trzciński (1945–1946) Marian Godlewski (1946–1947) Henryk Szletyński (1949–1950) Zdzisław Karczewski (1950–1951) Wilam Horzyca (1951–1954) Zdzisław Grywałd (1954–1961) Zygmunt Hübner (1961–1963) Maria Straszewska-Rettinger (1963–1965) Władysław Ziemiański (1965–1968) Krystyna Skuszanka (1968–1972) Marek Okopiński (1972–1974) Marian Wawrzynek (1974–1977) Jerzy Grzegorzewski (1977–1981) Igor Przegrodzki (1981–1985) Jacek Bunsch (1985–1989) Jacek Weksler (1990–2000) Paweł Miśkiewicz (2000–2004) Bogdan Tosza (2004–2006) Krzysztof Mieszkowski (2006–2016) Cezary Morawski (2016–2018) Kazimierz Budzanowski (p.o. 2018–2020) Jacek Gawroński (od 2020)

---

Oceń: Teatr Polski we Wrocławiu

---