Budynek Teatru Lalek, który dawniej był siedzibą Stowarzyszenia Kupców Chrześcijańskich, znajduje się w samym sercu Wrocławia. Miejsce to zyskało na znaczeniu dzięki swojej funkcji kulturalnej i artystycznej w regionie.
Adres budynku to pl. Teatralnym 4, co czyni go doskonałą atrakcją dla mieszkańców oraz turystów. Więcej informacji na temat tej lokalizacji można znaleźć pod tym linkiem: pl. Teatralnym.
Historia
Obecny obiekt, który jest siedzibą Teatru Lalek, zbudowano na historycznych terenach międzymurza. Powstały one w wyniku włączenia w obręb miejskich fortyfikacji kościoła Bożego Ciała oraz komandorii Joanitów. Teren ten był niegdyś w posiadaniu bractwa strzeleckiego, które zrzeszało kupców. W drugiej połowie XV wieku zorganizowano tu plac treningowy.
W 1644 roku na obszarze strzelnicy zbudowano pawilon strzelniczy z drewnianymi galeriami i belwederami, a także powstały różne obiekty parkowe, takie jak altany oraz kolumnady, które miały na celu uatrakcyjnienie spacerów dla gości. Niestety, w 1757 roku pawilon strzelniczy został rozebrany. W latach 1767-1770, a dokładniej w 1768-1770, w jego miejsce wzniesiono nowoczesny klasycystyczny pałac na dwóch kondygnacjach, stanowiący siedzibę bractwa strzeleckiego.
Projekt budynku wykonał architekt Carl Gotthard Langhans. W 1820 roku obiekt przeszedł pod zarząd korporacji kupieckiej, przekształconej w 1850 roku w Związek Kupców Chrześcijańskich (Verein christlicher Kaufeleute zu Breslau). Wraz z rosnącą liczbą członków, w 1864 roku zrealizowano budowę drugiego obiektu, według projektu Karla Cochmanna.
Pod koniec XIX wieku, dokładnie w latach osiemdziesiątych, powstał projekt Placu Teatralnego, co skutkowało wyburzeniem istniejących budynków siedziby bractwa. W celu zbudowania nowego obiektu na tym terenie zorganizowano konkurs, który wygrała firma architektoniczna Paul Kieshchke & H. Bielenberg. Ich projekt został po raz pierwszy zaprezentowany w lipcu 1888 roku na stronach Deutsche Bauzeitung. Budowa nowego obiektu miała miejsce w latach 1889-1891.
W 1937 roku, na podstawie ogłoszonego projektu, wnętrza budynku przeszły przebudowę, której dokonał architekt Herbert Eras. W wyniku tej modernizacji usunięto neobarokowy wystrój wnętrz, zastępując go monumentalnym stylem III Rzeszy.
Forma dawnej resursy była zwartą strukturą z zachowaniem loggii, otwierającej się na ogród, do którego dostęp istniał kiedyś tylko od strony resursy kupców. Ten ogród, graniczył z promenadą staromiejską, która obecnie jest częścią Parku Mikołaja Kopernika.
Opis architektoniczny
Nowa konstrukcja imponuje stylem neobarokowym, przybierając formę prostokąta wydłużonego w kierunku północ-południe. Bryła budynku składa się z dwóch kondygnacji oraz dodatkowej attyki, która ukazuje bogate detale architektoniczne. Elewacja została starannie pokryta piaskowcem, a jej urok dodatkowo potęguje efektowna dekoracja rzeźbiarska o głębokim symbolizmie.
Na uwagę zasługuje główna elewacja, północna, która została podkreślona wysuniętym portykiem, podpieranym przez cztery filary o rustykowanych trzonach. Na samym szczycie znajduje się balkon, otoczony balustradą i ozdobnym kartuszem, w którym można dostrzec stylizowaną maskę lwiej paszczy. Interesującym elementem są dwa centralne filary, które przybierają kształty herm kariatydy, reprezentującej wschód, oraz atlasa, symbolizującego zachód.
Portyk otaczają podwójne półkolumny ustawione na cokołach, które wspierają rozbudowaną attykę. Na drugiej kondygnacji dostrzegamy kompozycję opartą na motywie serliany: dwa centralne pilastry oddzielają dużą część środkową z arkadowym oknem od węższych, bocznych fragmentów z mniejszymi oknami. W sąsiedztwie pilastrów przyciągają uwagę kolumny, które wspierają archiwoltę, z kluczem zamykającym w postaci stylizowanej ludzkiej głowy.
Dodatkowo, w przyłuczu arkad znajdują się postaci młodzieńczych geniuszy trzymających w dłoniach róg obfitości, które zdobią całą kompozycję. W osi fasady umieszczono napis Verein Christicher Kaufleute, natomiast nad nim znajduje się kartusz z wizerunkiem orła, który trzyma strzelbę oraz kaduceusz, zwieńczony głową Merkurego.
Elewacja od strony zachodniej, skierowana na ulicę Bożego Ciała, również zwraca uwagę. Składa się ona z dwóch kondygnacji i jedenastu osi, z dwoma skrajnymi pseudoryzalitami obejmującymi trzy osie. Dolna część budynku jest w przyziemiu, które ukryte jest za fosą. Ta część wyróżnia się okładziną z rustykowanych płyt piaskowca oraz wąskim gzymsem kordonowym, który oddziela ją od parteru.
Skrajne ryzality zaprojektowane zostały w jednolitym stylu, podzielonym na trzy części za pomocą pilastrów wielkiego porządku. W środkowej osi parteru umieszczono okno balkonowe, które prowadzi na owalny taras, otoczony kamienną balustradą. Prostokątne okna zamykają archiwolty, z postacią kobiety otoczoną girlandami kwiatów w ich kluczu
Wyżej, balkon pierwszej kondygnacji umieszczony jest w niszy, a boczne okna parteru, zamknięte odcinkowym łukiem, posiadają piaskowcowe opaski. Na górnej kondygnacji znajdują się okna z kamiennymi podokiennikami, otoczone pilastrami podtrzymującymi prosty odcinek gzymsu, z centralnym zwornikiem. Środkowa część elewacji, podzielona rozbudowanym gzymsem, jest oddzielona od ryzalitów i wspiera podokienniki z płycin, które naśladują tralkową balustradę.
Główne wejście prowadzi do przestronnego holu oraz klatki schodowej. Projektanci zakładali, że parter spełni funkcje usługowe, w tym biura, garderoby, restaurację oraz salon bilardowy. W tej części znajdowały się również trzy pokoje, w tym przestrzeń do gry w szachy i pokój do gry w karty. Piętro natomiast zaaranżowane zostało na reprezentacyjne sale, w tym elegancką salę balową z emporą muzyczną, do której prowadziły monumentalne, trójbiegowe schody. Pomieszczenia w piwnicy miały charakter gospodarczy.
Po 1945 roku
Od momentu zakończenia II wojny światowej aż do 1992 roku, budynek przyciągał uwagę jako siedziba Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. W 1956 roku rozpoczęto działalność kina „Klubowe”, które mogło pomieścić 280 widzów, co znacznie wzbogaciło ofertę kulturalną tego miejsca. Warto podkreślić, że od 1962 roku w obiekcie funkcjonował także Teatr Lalek, a wcześniej zagościł również Teatr Młodego Widza, co świadczy o dużym znaczeniu tej instytucji dla społeczności lokalnej.
Po zakończeniu działalności Towarzystwa w 1992 roku, do 2001 roku budynek stanowił siedzibę Towarzystwa Współpracy Gospodarczej Polska – Wschód. W 2005 roku fasada budynku przeszła gruntowny remont, a w jej nowym kartuszu umieszczono herb Wrocławia, co dodało obiektowi historycznego charakteru oraz uczyniło go bardziej rozpoznawalnym w mieście.
Pozostałe obiekty w kategorii "Teatry":
Teatr Muzyczny „Capitol” | Narodowe Forum Muzyki | Wrocławski Teatr Lalek | Wrocławski Teatr Współczesny | Auditorium Comicum | Ad Spectatores | Opera Wrocławska | Teatr Polski we Wrocławiu | Wrocławski Teatr KomediaOceń: Budynek Teatru Lalek we Wrocławiu