Klasztor Szpitalników z Czerwoną Gwiazdą to ważny kompleks historyczny, który znajduje się w Wrocławiu, przy ulicy Szewskiej 36. Obiekt ten ma bogatą historię, sięgającą czasów jego powstania.
Od 1811 roku, w murach tego klasztoru funkcjonowało katolickie gimnazjum, które stanowiło istotny element edukacji w regionie. W kolejnych latach, w 1945 roku, klasztor przeszedł transformację, stając się siedzibą Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, znanego za czasów PRL głównie jako instytucja działająca pod auspicjami Polskiej Akademii Nauk.
Historia
Historia klasztoru Szpitalników we Wrocławiu sięga czasów średniowiecza, kiedy to księżna śląska Anna sprowadziła zakon do stolicy Dolnego Śląska nie później niż w 1248 roku. To właśnie w tym roku pojawiła się pierwsza wzmianka na temat zakonu, odnotowana w lokalnych dokumentach. Przełomowym momentem był rok 1253, kiedy to wystawiono akt fundacyjny dla wrocławskiej wspólnoty zakonnej, która z czasem przejęła również pobliski kościół św. Macieja.
Oprócz celów religijnych, podstawowym zadaniem Zakonu Szpitalników było prowadzenie szpitala. Opiekowali się oni nie tylko chorymi, ale także biednymi, sierotami oraz podróżnymi. Zakonnicy udzielali również posługi duszpasterskiej w kilku wrocławskich parafiach. Już w średniowieczu klasztor dysponował znacznymi dobrami ziemskimi, ulokowanymi m.in. na Ołbinie, a także w Bolesławcu, Kluczborku, Legnicy, Świdnicy, Ziębicach, Inowrocławiu oraz Brześciu Kujawskim. Dochody z tych dóbr były kluczowe dla funkcjonowania szpitala, a także dla utrzymania jego podopiecznych i samych zakonników.
Po utworzeniu akademii jezuickiej we Wrocławiu, szpitalnicy zainicjowali w swoim klasztorze internat dedykowany ubogim uczniom oraz studentom tej znanej uczelni. W latach 1690–1710 barokowe budynki zastąpiły średniowieczne konstrukcje, co było zasługą mistrza budowlanego Johanna Chrysostoma Neboraka. Natomiast w drugiej połowie XVIII wieku w murach klasztoru działała świecka szkoła rysunkowa.
W wyniku sekularyzacji przeprowadzonej przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III w 1811 roku, klasztor stracił swoje religijne znaczenie, a w jego murach ulokowano gimnazjum katolickie, które do tej pory działało w ramach akademii wrocławskiej.
W latach 1910–1911 miała miejsce przebudowa klasztornych zabudowań, która objęła także rozbiórkę ich części. Liceum funkcjonowało aż do II wojny światowej, kształcąc regularnie ponad pięćset uczniów. Po 1945 roku przystąpiono do renowacji zniszczeń, które miały miejsce w trakcie oblężenia Wrocławia; wówczas ulokowano tu Polską Akademię Nauk, która przekształciła się później w Ossolineum.
W latach 90. XX wieku oraz na początku XXI wieku przeprowadzono gruntowny remont i odnowę kompleksu klasztornego, który obejmował również odbudowę zniszczonej w czasie wojny kopuły.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
- Wrabec ↓, s. 10-11.
- Wrabec ↓, s. 10.
- Wrabec ↓, s. 9.
- Wrabec ↓, s. 7.
- Hołownia ↓, s. 5-6.
- Wrabec ↓, s. 24-27.
- Juzwenko ↓, s. 2-3.
- Juzwenko ↓, s. 2.
- Wrabec ↓, s. 4.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty religijne":
Synagoga Pod Białym Bocianem we Wrocławiu | Kaplica na Cmentarzu Osobowickim | Kapliczka Dompniga | Mała Synagoga we WrocławiuOceń: Klasztor Szpitalników z Czerwoną Gwiazdą we Wrocławiu