Sylwester J. Rzoska

Nauka i edukacja

Sylwester Janusz Rzoska, urodzony 22 października 1956 roku we Wrocławiu, to uznawany profesor fizyki, który zdobył renomę w wielu specjalistycznych dziedzinach. Jego praca koncentruje się na fizyce szkieł oraz przechłodzonych cieczy i polimerów, co czyni go ekspertem w tych obszarach. Dodatkowo, jego badania obejmują fizykę zjawisk krytycznych, przejść fazowych oraz fizykę ciekłych kryształów i ich nanokoloidów.

Rzoska jest także wiodącym specjalistą w zakresie innowacyjnych metod konserwacji oraz transformacji żywności i farmaceutyków, gdzie zastosowanie znajduje silne pole elektryczne i wysokie ciśnienie. Te nowoczesne podejścia mogą znacząco wpłynąć na przemył spożywczy oraz farmaceutyczny, wprowadzając nowe rozwiązania technologiczne.

Obecnie pełni funkcję kierownika Laboratorium Ceramiki i Szkła w Instytucie Wysokich Ciśnień PAN, które zlokalizowane jest w Parku Innowacyjnym w Celestynowie. Laboratorium to, znane również jako X-PressMatter Lab, zostało wprowadzone na Polską Mapę Infrastruktury Badawczej stworzoną przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, co podkreśla jego znaczenie i wkład w rozwój badań technologicznych w Polsce.

Życiorys

Sylwester J. Rzoska jest uznawanym naukowcem, który zdobył tytuł magistra na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach w 1980 roku, w Instytucie Fizyki. Po ukończeniu studiów, odbył 15-miesięczną służbę wojskową, podczas której zdobył stopień oficerski w artylerii. Wkrótce potem zapisał się na Studium Doktoranckie w tym samym Instytucie, a po zakończeniu tej edukacji rozpoczął karierę jako specjalista naukowo-techniczny, awansując później na stanowisko adiunkta i profesora na Uniwersytecie Śląskim.

W dniu 21 grudnia 1986 roku obronił doktorat z fizyki doświadczalnej. Następnie, w 1993 roku, uzyskał stopień doktora habilitowanego w Instytucie Fizyki Molekularnej PAN w Poznaniu. Nominację profesorską odebrał od prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego w roku 2001.

Do 2016 roku Sylwester J. Rzoska był aktywnym pracownikiem Instytutu Fizyki na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. W 2009 roku rozpoczął współpracę z Instytutem Wysokich Ciśnień Polskiej Akademii Nauk (IWC PAN) w Warszawie, gdzie pracował w Laboratorium Ciśnieniowanej Żywności.

Od 2016 roku pełni rolę kierownika Laboratorium Ceramiki i Szkła w IWC PAN, zlokalizowanego w Parku Innowacyjnym IWC PAN w Celestynowie. W 2019 roku jego laboratorium zostało dodane do Polskiej Mapy Infrastruktury Badawczej jako X-PressMatter Lab. Specjalność tego laboratorium obejmuje badanie wysokich ciśnień wywieranych na miękką materię, szkło oraz analizę modelowej żywności i farmaceutyków.

Działalność badawcza i praca naukowa

Prof. Sylwester J. Rzoska może poszczycić się imponującym dorobkiem naukowym, który obejmuje około 250 publikacji (stan na marzec 2023). Jego prace badawcze koncentrują się na różnych aspektach fizyki szkieł, zwłaszcza tych, które znajdują zastosowanie w nowoczesnych systemach magazynowania energii. Przykłady takich badań to szklane katody formowane pod wysokim ciśnieniem, które są wykorzystywane w nowoczesnych generacjach baterii, oraz innowacyjne zastosowania efektu barokalorycznego w układach nanokoloidalnych.

Wiele publikacji dotyczy również metod wysokociśnieniowego utrwalania żywności (ang. high pressure preservation, high pressure processing – HPP) oraz technik związanych z wykorzystaniem silnego pola elektrycznego (ang. pulsed electric field – PEF) i ekstrakcji superkrytycznej. W obszarze metod eksperymentalnych specjalizuje się w aplikacjach wysokociśnieniowych, szerokopasmowej spektroskopii dielektrycznej (ang. broadband dielectric spectroscopy – BDS) oraz nieliniowej spektroskopii dielektrycznej (ang. nonlinear dielectric spectroscopy – NDS).

Uczestniczył w organizacji trzech konferencji Advanced Research Workshop (ARW) finansowanych z programu Science for Peace and Security Programme (SPS) NATO. Wśród nich wyróżniają się:

  • „Soft matter under exogenic impacts” w 2005 roku w Odessie (Ukraina),
  • „Metastable Systems under Pressure” w 2008 roku w Odessie (Ukraina),
  • Wyniki tych wydarzeń zostały uwiecznione w trzech książkach opublikowanych przez Kluwer oraz Springer.

Niektóre z ważnych osiągnięć badawczych Prof. Rzoski to:

  • opracowanie modelu wyjaśniającego zmiany przedkrytyczne nieliniowego efektu dielektrycznego (NDE) oraz efektu Kerra (EKE) w cieczy przedkrytycznej,
  • odkrycie nowatorskich szkła o rekordowej twardości powierzchni, z zastosowaniem wysokiego ciśnienia i temperatury, we współpracy z Aalborg University (Dania) oraz Corning Glass Inc. i Penn State University (USA),
  • badanie wpływu nanocząstek na efekty przedprzejściowe oraz uporządkowanie w ciekłych kryształach,
  • formowanie szkieł z wyjątkowo wysokim przewodnictwem elektrycznym, co stwarza nowe możliwości dla elektrod w innowacyjnych bateriach,
  • analiza efektywności przedprzejściowych efektów w fazie cieczy i amorficznych kryształów orientacyjnie nieuporządkowanych,
  • określenie wpływu ciśnienia na temperaturę i stężenie krytyczne w roztworach binarnych,
  • zidentyfikowanie gigantycznego efektu przedtopnieniowego dotyczącego dielektrycznych właściwości kryształów w zależności od temperatury i ciśnienia,
  • zaproponowanie analizy zmian właściwości dynamicznych związanych z przechodzeniem z cieczy przechłodzonej do stanu stałego, opisanej w renomowanym czasopiśmie Progress in Materials Science.

Laboratorium X-PressMatter, prowadzone przez profesora Rzoskę, dysponuje unikalnym wyposażeniem do wysokociśnieniowego utrwalania i transformacji żywności oraz farmaceutyków. Wśród ponad dwudziestu publikacji w tej dziedzinie szczególnie wyróżniają się prace dotyczące zastosowania technologii HPP do utrwalania mleka kobiecego oraz nadawania mu prozdrowotnych właściwości. Zgromadzone doświadczenia oraz infrastruktura badawczo-rozwojowa, w tym Linia Pilotażowa HPP o objętości 50 L, umożliwiają wdrażanie innowacyjnych rozwiązań technologicznych oraz reakcji na potrzeby przemysłowe.

Nagrody i wyróżnienia

W okresie 1995–2005 Sylwester J. Rzoska był laureatem nagród Rektora Uniwersytetu Śląskiego, które przyznawane były za jego wkład w działalność naukową.

Po roku 2016, otrzymał dodatkowo dwie nagrody Dyrektora IWC, które wyróżniły jego publikacje o szczególnie wysokim rankingu.

Nie można również zapomnieć, że trzykrotnie zrealizował grant ARW NATO, który umożliwił organizację konferencji typu ‘burza mózgów’ dla czołowych specjalistów w określonej dziedzinie.

Przypisy

  1. J.J. Łoś, A.A. Drozd-Rzoska, S.J.S.J. Rzoska, Critical-like behavior of low-frequency dielectric properties in compressed liquid crystalline octyloxycyanobiphenyl (8OCB) and its nanocolloid with paraelectric BaTiO3, „Journal of Molecular Liquids”, 377, 2023, s. 121555, DOI: 10.1016/j.molliq.2023.121555 [dostęp 16.03.2023 r.]
  2. Aleksandra A. Drozd-Rzoska, Sylwester J.S.J. Rzoska, Jakub J. Kalabiński, Giant Premelting Effects for Solid–Liquid Discontinuous Transition in Nitrobenzene under Compression, „Crystals”, 13 (2), 2023, s. 247, DOI: 10.3390/cryst13020247 [dostęp 16.03.2023 r.]
  3. Aleksander A. Szpakiewicz-Szatan i inni, Novel High-Pressure Nanocomposites for Cathode Materials in Sodium Batteries, „Nanomaterials”, 13 (1), 2023, s. 164, DOI: 10.3390/nano13010164 [dostęp 16.03.2023 r.]
  4. Joanna J. Łoś i inni, The fluctuation-driven dielectric properties of liquid crystalline 8OCB and its nanocolloids, „Soft Matter”, 18 (24), 2022, s. 4502–4512, DOI: 10.1039/D2SM00105E [dostęp 16.03.2023 r.]
  5. Aleksandra A. Drozd-Rzoska i inni, Pretransitional Effects of the Isotropic Liquid–Plastic Crystal Transition, „Molecules”, 26 (2), 2021, s. 429, DOI: 10.3390/molecules26020429 [dostęp 16.03.2023 r.]
  6. Sylwester J.S.J. Rzoska, Jakub J. Kalabiński, Aleksandra A. Drozd-Rzoska, Critical concentration in binary mixtures of limited miscibility, „Fluid Phase Equilibria”, 540, 2021, s. 112979, DOI: 10.1016/j.fluid.2021.112979 [dostęp 16.03.2023 r.]
  7. Aleksandra A. Drozd-Rzoska i inni, Supercritical anomalies in liquid ODIC-forming cyclooctanol under the strong electric field, „Journal of Molecular Liquids”, 345, 2022, s. 117849, DOI: 10.1016/j.molliq.2021.117849 [dostęp 16.03.2023 r.]
  8. Piotr P. Baranowski i inni, Multifold pressure-induced increase of electric conductivity in LiFe0.75V0.10PO4 glass, „Scientific Reports”, 9 (1), 2019, s. 16607, DOI: 10.1038/s41598-019-53232-z [dostęp 16.03.2023 r.]
  9. Kacper K. Januchta i inni, Discovery of Ultra-Crack-Resistant Oxide Glasses with Adaptive Networks, „Chemistry of Materials”, 29 (14), 2017, s. 5865–5876, DOI: 10.1021/acs.chemmater.7b00921 [dostęp 16.03.2023 r.]
  10. Aleksandra A. Drozd-Rzoska, Sylwester J.S.J. Rzoska, Jakub J. Kalabiński, Impact of Pressure on Low-Molecular Weight Near-Critical Mixtures of Limited Miscibility, „ACS Omega”, 5 (32), 2020, s. 20141–20152, DOI: 10.1021/acsomega.0c01772 [dostęp 16.03.2023 r.]
  11. Aleksandra A. Wesolowska i inni, New Achievements in High-Pressure Processing to Preserve Human Milk Bioactivity, „Frontiers in Pediatrics”, 6, 2018, DOI: 10.3389/fped.2018.00323 [dostęp 16.03.2023 r.]
  12. Sylwester J.S.J. Rzoska, Vitaly P.V.P. Zhelezny, Nonlinear dielectric phenomena in complex liquids, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 2004, ISBN 1-4020-2259-X [dostęp 16.03.2023 r.]
  13. Sylwester J.S.J. Rzoska, Victor A.V.A. Mazur, Soft matter under exogenic impacts, Dordrecht: Springer, 2007, ISBN 978-1-4020-5872-1 [dostęp 16.03.2023 r.]
  14. Sylwester J.S.J. Rzoska, Aleksandra A. Drozd-Rzoska, Victor A.V.A. Mazur, Metastable systems under pressure, Dordrecht: Springer, 2010, ISBN 978-90-481-3408-3 [dostęp 16.03.2023 r.]
  15. Sylwester J.S.J. Rzoska, Kerr effect and the nonlinear dielectric effect on approaching the critical consolute point, „Physical Review E”, 48 (2), 1993, s. 1136–1141, DOI: 10.1103/PhysRevE.48.1136 [dostęp 16.03.2023 r.]
  16. Aleksandra A. Drozd-Rzoska, Sylwester J.S.J. Rzoska, Julio Cesar J.C. Martinez-Garcia, Nonlinear dielectric effect in supercritical diethyl ether, „The Journal of Chemical Physics”, 141 (9), 2014, s. 094907, DOI: 10.1063/1.4893979 [dostęp 16.03.2023 r.]
  17. M.P. z 2001 r. poz. 28.

Oceń: Sylwester J. Rzoska

★★★★★
Średnia ocena:4.77 Liczba ocen:15