Lech Mrożek, urodzony 10 lipca 1953 roku we Wrocławiu, a zmarły 27 sierpnia 2020 roku w tym samym mieście, był znaczącą postacią na polskiej scenie artystycznej. Ten polski artysta multimedialny był również praktykiem sztuki kontekstualnej, co w znacznym stopniu wpłynęło na jego twórczość i działalność.
W swoim dorobku artystycznym Mrożek był autorem różnych form ekspresji, w tym fotografii performatywnej, która dotykała szczegółowych tematów z życia społecznego oraz osobistych doświadczeń. Tworzył również filmy autotematyczne, znane jako tautologiczne, które poruszały kwestie tożsamości i kontekstu sztuki.
Poza tym, jego działalność obejmowała tworzenie instalacji oraz podejmowanie działań akcyjnych, które służyły jako komentarze do otaczającej rzeczywistości. Mrożek był również organizatorem studenckiego i niezależnego ruchu artystycznego w latach 70., co miało niebagatelny wpływ na rozwój sztuki w Polsce.
Działalność artystyczna
W latach 1972–1977 Lech Mrożek uczęszczał na studia w PWSSP we Wrocławiu, które obecnie noszą nazwę Akademia Sztuk Pięknych im. E. Gepperta. Kształcił się pod okiem takich mistrzów jak prof. Alfons Mazurkiewicz, a dyplom z malarstwa uzyskał u prof. Konrada Jarodzkiego. Ukończył także studia z zakresu filmu i telewizji pod przewodnictwem prof. Leszka Kaćmy. Już w trakcie studiów Mrożek był aktywnym uczestnikiem życia artystycznego, organizując prezentacje zarówno w Polsce, jak i zagranicą, jak np. Festiwal Szkół Artystycznych w Nowej Rudzie (1974) oraz Sympozjum F-art ’75 w Gdańsku (1975).
W 1975 roku, współpracując z Piotrem Olszańskim, powołał do życia Galerię Sztuki Najnowszej (GSN) w ACK „Pałacyk” we Wrocławiu, której działalność współprowadził do 1979 roku. Jego ekspansywna twórczość obejmowała organizację pierwszej wystawy „Sztuki kontekstualnej” w Lund w Szwecji w 1976 roku, a przez kolejne lata zaangażowany był w liczne konferencje oraz wystawy związane z tym nurtem, aż do 1978 roku. W 1978 r. otrzymał stypendium twórcze od Ministra Kultury i Sztuki, co umożliwiło mu kontynuowanie jego artystycznych poszukiwań.
Od listopada 1977 roku Mrożek zainicjował swoje działania pod hasłem „Czy jeszcze istnieje sztuka?”, które miały na celu prowokowanie do dyskusji o systemie instytucjonalnym w sztuce. W ramach swoich prac, które rozpoczął poprzez „Biografię” w 1977 roku, tworzył „gazetki”, w których dokumentował zachowania i wartości różnych grup społecznych, w tym środowisk studenckich oraz robotniczych. Jego innowacyjnym podejściem były pokazy z komentarzem słownym, a także tworzenie „Szmat” — materiałów zawierających fotograficzne i tekstowe notatki, takich jak: „Mój kontekst” (1978), „Rozmowy” (1979) oraz „Odnajdywanie” (1979).
Artysta przygotowywał także „Demontaże” oraz „Komentarze”, a cykl rozmów odbywał w kawiarni ACK „Pałacyk”. Jego monumentalne prace były realizowane w przestrzeni Wrocławia, m.in. na gmachu PWSSP, w budynku Panoramy Racławickiej, a także na fasadzie Muzeum Narodowego. Jego teksty miały również szerszy zasięg, publikował je w czasopismach takich jak „Konfrontacje”, „Integracje”, „Studencie” i „Nurcie”. Do ważniejszych jego wydawnictw należą: „Kalendarz 1977”, „Kalendarz 1978” oraz „Czy jeszcze istnieje sztuka?” (wielokrotnie powielany).
W 1979 roku, wspólnie z Witoldem Liszkowskim, założył Centrum Sztuki Współczesnej, dbając o promocję sztuki współczesnej w regionie. Mrożek zakończył wystawienniczą działalność w 1981 roku i skupił się na projektowaniu graficznym oraz dekoracjach w przestrzeni miejskiej. Przykłady jego twórczości można odnaleźć podczas prezentacji Wrocławia m.in. w Dreźnie (1985), Zaporożu (1987) i Wiesbaden (1989).
W 1990 roku zrealizował aranżację pierwszej wystawy w Ośrodku Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych. W 1991 roku z żoną Dorotą otworzył agencję reklamową „LE”, w której pełnił funkcję dyrektora artystycznego. Jego twórczość miała dalsze odzwierciedlenie w takich wydarzeniach jak „Działanie na wilkołaka” w 1991 roku, a także prezentacje podczas „Nowe przestrzenie fotografii” oraz „Spotkanie kontekstualne” w 2005 roku w galerii Entropia oraz wystawa w Dolnośląskim Centrum Informacji Kulturalnej w 2010 roku.
Jego dziedzictwo artystyczne jest nadal obecne w wielu wystawach i projektach, odzwierciedlając historię sztuki we Wrocławiu. Jego prace zostały zaprezentowane w Muzeum Współczesnym Wrocław podczas wystawy Galerii Sztuki Najnowszej w 2014 roku, a także na wystawie „Dzikie pola. Historia awangardowego Wrocławia”, która odbyła się w Muzeum Współczesne Wrocław w ramach programu Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. Ekspozycje miały miejsce także w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki (2015), Kunsthalle / Hala umenia w Koszycach (Słowacja, 2015), Kunstmuseum w Bochum (Niemcy, 2016) oraz MSU Museum of Contemporary Art w Zagrzebiu (Chorwacja, 2016).
Lech Mrożek nadal inspiruje młodych artystów, z jego priorytetami skupionymi na sztuce „tu i teraz”, eksplorując działania poza komercyjnymi aspektami sztuki oraz uznając rozmowę jako formę sztuki.
Wybrane cykle i prace
Filmy
W twórczości Lecha Mrożka znaczącą rolę odgrywają filmy, które pokazują jego różnorodne podejście do sztuki wizualnej. Wśród nich znajdują się:
- Godzina W (1974),
- Testy (1975–1976),
- Przygotowanie kamery (1975),
- Obrót (1975),
- 3×10 (1975),
- Kolekcje (1975–76),
- Projection (1976),
- Personifikacja (1976),
- No identyfying! (1976),
- Realacje (1976),
- Mój punkt widzenia nie jest Twoim punktem widzenia (1977).
Fotografia
Fotografia to kolejny obszar, w którym Mrożek osiągnął sukces. Jego prace fotograficzne obejmują:
- The sound photography (1972–1973),
- Measurements (1973–1975),
- Intervention (1973–1974),
- Relations (1974),
- Rzeczywistość (1975),
- Another (1975),
- Size (1975–76),
- Kontekstual art (1975–1976),
- No identyfying! (1976),
- Mój punkt widzenia nie jest Twoim punktem widzenia (1977),
- Puste–Pełne (1979–81),
- Bez komentarza (1981).
Wideo
W dziedzinie wideo artysta również zrealizował ważne projekty, w tym:
- Relacje (1976),
- This time describe another situations (1976).
Pokazy slajdów
Kolejnym interesującym elementem jego twórczości są pokazy slajdów, w których prezentował:
- Collection in red (1975),
- This place describe another situations (1976),
- Mój punkt widzenia nie jest twoim punktem widzenia (1977).
Wybrane wystawy i wystąpienia
Lech Mrożek to jedna z wyróżniających się postaci w polskiej sztuce. Jego twórczość miała swoje odzwierciedlenie w licznych wystawach oraz wydarzeniach artystycznych, które miały miejsce na przestrzeni lat.
- Polska Awangarda, Galeria Centrum Studentów (Zagrzeb, 1974),
- Kino młodych (Rzeszów, 1976 i 1977),
- Mój punkt widzenia nie jest Twoim punktem widzenia, Galeria Sztuki Najnowszej (Wrocław, 1977),
- Stany graniczne fotografii (Katowice, 1977),
- Fotografia – medium sztuki (Wrocław, 1977),
- Biografia, Galeria Labirynt (Lublin, 1977),
- Czy jeszcze istnieje sztuka?, Galeria Sztuki Najnowszej (Wrocław, 1977, 1978, 1979),
- Fotografia konceptualna wschodniej Europy (Eidhoven, 1978),
- I’am, Międzynarodowe Spotkanie Artystów w galerii Remont (Warszawa, 1978),
- Ogólnopolskie Biennale Młodych, BWA (Sopot, 1978),
- Mój kontekst, Mała Galeria ZPAF (Warszawa, 1979),
- Sztuka ekstremalna, granice świadomości, BWA (Poznań, 1979),
- Sztuka jako rewolta kulturowa, Galeria Maximal Art (Poznań, 1979),
- Prezentacje ’79, BWA (Wrocław, 1979),
- Co robią?, Filharmonia Wrocławska (Wrocław, 1979),
- Człowiek wśród ludzi, Kongres Upowszechniania Kultury Plastycznej CSW (Wrocław, 1979),
- Works and words (Amsterdam, 1979),
- Sztuka faktu, BWA – w przestrzeni miejskiej (Bydgoszcz, 1980),
- Od kontemplacji do agitacji, Międzynarodowe Biennale Grafiki, BWA (Kraków, 1980),
- Komentarz – w przestrzeni miejskiej (Wrocław, 1981),
- Nowe zjawiska w sztuce polskiej lat siedemdziesiątych, BWA (Sopot, 1981),
- Performance: Galeria Nowa (Poznań, 1981); Klub Robotniczy „Jedynka” (Wrocław, 1981).
Przypisy
- MWW – Muzeum Współczesne Wrocław – DZIKIE POLA. HISTORIA AWANGARDOWEGO WROCŁAWIA [online], web.archive.org, 26.08.2020 r. [dostęp 26.08.2020 r.]
- Mrożek Lech – Artyści – Zachęta Wrocław [online], web.archive.org, 28.03.2020 r. [dostęp 26.08.2020 r.]
- Jak pokroić cytrynę? – Salon Akademii [online], salonakademii.asp.waw.pl [dostęp 31.08.2020 r.]
- Jerzy Olek – Stany graniczne fotografii [online], web.archive.org, 08.02.2019 r. [dostęp 26.08.2020 r.]
- Wrocław miejscem narodzin polskiego konceptualizmu i ruchu poezji konkretnej – Awangarda wrocławska, cz. VI [online], web.archive.org, 01.11.2016 r. [dostęp 26.08.2020 r.]
- SztukaKontekstualna [online], web.archive.org, 22.10.2007 r. [dostęp 26.08.2020 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Rudolf Freitag | Janusz Góralski | Tana Kaleya | Elżbieta Golińska | Justyna Wasilewska | Michał Witkowski | Damian Nenow | Mariola Kukuła | Piotr Lewowicki | Monika Mazur | Monika Węgiel | Michał Staszczak (rzeźbiarz) | Antonina Grzegorzewska | Dariusz Szermanowicz | Witold Liszkowski | Baladine Klossowska | Karolina Muszalak | Adam Skorupa | Magdalena Kuźniewska | Agata KołakowskaOceń: Lech Mrożek