Alice Rosenstein

---

Życiorys

Alice Rosenstein przyszła na świat 9 czerwca 1898 roku we Wrocławiu. Jej rodzina wyznawała judaizm, a ojciec, Moritz (1856-1935), był uznawanym ginekologiem, natomiast matka, Ellen, z domu Ebstein (1865-1924), pochodziła z Poughkeepsie w Stanach Zjednoczonych. W rodzinie, oprócz niej, był jeszcze brat Walter (1899-1955) oraz siostra Toni (1893-1913), a także dwoje zmarłych w niemowlęctwie rodzeństwa.

Od najmłodszych lat wykazywała zainteresowanie medycyną oraz rysunkiem. Po ukończeniu szkoły zdecydowała się na studia medyczne, które odbywały się we Wrocławiu i Berlinie. W 1923 roku zdobyła dyplom oraz uprawnienia do wykonywania zawodu lekarza. Na początku swojej kariery pracowała jako wolontariuszka w klinice okulistycznej Rudolf-Virchow-Krankenhaus w Berlinie, a następnie zaczęła staż u neurochirurga Otfrida Foerstera we Wrocławiu. Tam również obroniła swoją pracę doktorską na temat akromegalii i kiły mózgowej.

Rosenstein swoją drogę naukową rozpoczęła w 1924 roku. W tzw. „szkole Foerstera” szkoliła się w dziedzinie neurologii, psychiatrii oraz neurochirurgii, awansując na płaszczyźnie zawodowej z stażystki na asystentkę. Choć Foerster formalnie był neurologiem, to uznawany był za jednego z pionierów niemieckiej neurochirurgii. W tym czasie wykonując swoje pierwsze zabiegi neurochirurgiczne, zyskała uznanie ze strony Foerstera, a jej talent plastyczny pozwalał jej tworzyć szkice chirurgiczne i ilustracje do obrazów biopsyjnych.

Rosenstein była jedną z pionierów medycyny kobiecej w Niemczech, w kraju, gdzie dopiero od 1909 roku kobiety mogły studiować medycynę, a kariera naukowa w tej dziedzinie stała się możliwa dopiero w latach 20. XX wieku. Neurochirurgia była wówczas w Niemczech traktowana jako dyscyplina wspierająca neurologię i psychiatrę, które były z sobą ściśle związane. Podczas swojej specjalizacji u Foerstera miała także okazję pracować nad pneumoencefalografią, wynikiem jej badań była technika umożliwiająca zobrazowanie otworu Monro.

W 1929 roku przeniosła się do Frankfurtu, gdzie zaczęła kierować odziałem neuroradiologii w nowo otwartej klinice zdrowia psychicznego przy uniwersytecie. Klinika ta była uznawana za jeden z najnowocześniejszych szpitali psychiatrycznych w Europie. W przeciągu swojej kariery przeprowadziła ponad 70 zabiegów neurochirurgicznych, w tym wentrykulografii oraz procedur związanych z guzami mózgu. Uzyskała także licencję na wykonywanie zdjęć radiologicznych czaszki i rdzenia kręgowego, stając się jedną z pierwszych kobiet w Niemczech, które zajmowały się neuroradiologią. Była aktywną członkinią Stowarzyszenia Psychiatrów i Neurologów Południowo-Wschodnich Niemiec, Niemieckiego Towarzystwa Neurologów oraz Towarzystwa Rentgenowskiego. Do 1934 roku regularnie współpracowała z kwartalnikiem Zentralblatt für die gesamte Neurologie und Psychiatrie, w którym recenzowała ważne prace anglo-amerykańskie.

Pomimo tego, że dyrektor kliniki Karl Kleist miał reputację „króla Żydów” za zatrudnienie wielu żydowskich lekarzy, po dojściu nazistów do władzy, Rosenstein szybko otrzymała zakaz wykonywania zawodu, co zakończyło jej karierę w klinice 15 kwietnia 1933 roku. W tym czasie stworzyła szczegółowe instrukcje dotyczące swoich metod badawczych oraz sprawozdania ze przeprowadzonych zabiegów neurochirurgicznych, aby umożliwić innym lekarzom dalsze korzystanie z jej doświadczenia. Po tych wydarzeniach wróciła do Wrocławia, gdzie jej aktywność naukowa skupiła się na pisaniu recenzji oraz artykułu o anatomii nerwów obwodowych, który został opublikowany w podręczniku neurologicznym autorstwa Oswalda Bumke oraz Foerstera.

W listopadzie 1933 roku emigrowała do Stanów Zjednoczonych. Na początku osiadała w Nowym Jorku, gdzie mieszkała u wuja Fritza (1853-1936), który pomógł jej w załatwieniach imigracyjnych. Po zdaniu egzaminu z języka angielskiego zdobyła amerykańskie prawo do wykonywania zawodu lekarza oraz pozwolenie na pracę. Już na początku podjęła działalność jako wolontariuszka w laboratorium neuropatologicznym w Mount Sinai Hospital oraz pracowała na oddziale ambulatoryjnym Kliniki Neurologicznej aż do 1936 roku. W 1934 roku została asystentką wizytującą w Montefiore Hospital w Nowym Jorku w zakresie neurologii, neurochirurgii i psychiatrii, a od lutego 1935 roku pełniła rolę asystentki na oddziale neurochirurgii, stając się tam pierwszą kobietą specjalizującą się w tej dziedzinie.

W 1934 roku otworzyła własną praktykę w Nowym Jorku, a dwa lata później została neurochirurżką konsultantką w Beth Israel Hospital w New Jersey, równocześnie kontynuując pracę w Montefiore Hospital do 1939 roku. Regularnie uczestniczyła w konferencjach, gdzie wygłaszała referaty dotyczące neurologii oraz neuroradiologii. Od 1938 roku pracowała jako główna psychiatrka w Sanatorium Sahler w Kingston, a w 1939 roku zdobyła specjalizację z zakresu psychiatrii i neurologii w stanie Nowy Jork. Od 1941 roku mieszkała w Albany i pełniła funkcję wykładowczyni psychiatrii w Albany Medical College oraz asystentki w lokalnym szpitalu.

Rosenstein dwukrotnie wróciła do III Rzeszy, raz odwiedzając ojca i brata we Wrocławiu na przełomie lat 1934/1935 oraz ponownie sześć miesięcy później po nagłej śmierci ojca. Jej brat Walter przeniósł się w 1936 roku do Nowego Jorku, gdzie sprowadził swoją żonę oraz dwóch synów. Z uwagi na doświadczenia antysemityzmu w USA, rodzina Rosenstein zmieniła w 1938 roku swoje nazwisko na Rost, a w 1939 roku Alice uzyskała obywatelstwo amerykańskie.

W 1943 roku, jako specjalistka psychiatrii i neurologii, wstąpiła do armii amerykańskiej, angażując się w szkolenie żeńskiego personelu w Fort Oglethorpe, gdzie powstał ośrodek szkoleniowy Women’s Army Corps. Jej najważniejsze osiągnięcie tego okresu dotyczyło obrony żołnierek-lesbijek, zarzucając, że homoseksualizm nie jest chorobą, lecz cechą charakteru, a armia nie powinna się tym zajmować, o ile nie narusza się praw innych ludzi. Jej postawa miała wpływ na dalsze badania nad homoseksualizmem, a tym samym uczyniła ją jedną z pionierów walki o prawa osób homoseksualnych.

W 1946 roku została zwolniona z wojska w stopniu majora, a następnie objęła stanowisko głównej psychiatrki oraz kierownika oddziału neuropsychiatrycznego w wojskowej klinice dla weteranów w Albany. Do późnej starości kontynuowała praktykę jako neurolog oraz psychiatra w Kingston. Mimo nigdy niewyjścia za mąż, przez ponad 40 lat mieszkała z gosposią, z której to relacji część rodziny wysnuwała przypuszczenia, iż obie były parą, jednak brak jest solidnych dowodów na to, by Alice była osobą homoseksualną. Zmarła 4 maja 1991 roku w Albany.

---

Oceń: Alice Rosenstein

---