Jan Jakub Kolski

---

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Jan Jakub Kolski przyszedł na świat 29 stycznia 1956 roku we Wrocławiu. Zaraz po narodzinach otaczająca go rodzina miała już silne powiązania z przemysłem filmowym. Jego pradziadek, Mani Hendlisz, pochodzenia żydowskiego, zmarły w 1922 roku, był właścicielem kinematografu „Théâtre Optique Parisien” w Łodzi. Jego dziadek, Jan Kolski, który zmarł w 1943 roku, poślubił Esterę, córkę Maniego Hendlisza, i pracował w biurze wynajmu filmów w takich znanych wytwórniach jak Fox, MGM czy Universal, a także w polskiej Muza-film. Jego ojciec, Roman Kolski, urodzony w 1926 roku, montażysta filmowy, przeszedł przez okropności obu obozów koncentracyjnych – Buchenwaldu oraz Bergen-Belsen. Siostra Jana, Ewa Pakulska, również zmierzała w kierunku filmowym, zajmując się montażem.

Jan spędził znaczną część dzieciństwa, które przypadało na cztery lata jego życia (od 11 do 15 roku życia), w rodzinnym domu dziadka, Jakuba Szewczyka, pochodzącego z Popielaw, blisko Tomaszowa Mazowieckiego. Ten okres był dla niego niezwykle istotny, gdyż wywarł ogromny wpływ na jego dalszą karierę artystyczną. W Popielawach Kolski obejrzał filmy, które zainspirowały go do podjęcia kariery reżysera, takie jak Ubranie prawie nowe (1963) Włodzimierza Haupego oraz Bambi (1942) ze stajni Disneya. Po trzech próbach, w 1981 roku udało mu się dostać na Państwową Wyższą Szkołę Filmową, Telewizyjną i Teatralną w Łodzi, gdzie studiował aż do 1985 roku, a dyplom magistra uzyskał w 2001 roku, pisząc pracę na temat „Kompozycja obrazu filmowego”. W 2007 roku uzyskał stopień doktora, a w 2019 roku został profesorem sztuki.

1982–1990: Pierwsze filmy krótkometrażowe

Na początku swojej kariery Kolski zajmował się filmowaniem jako operator i fotograf dla Nieetatowej Czołówki Filmowej Śląskiego Okręgu Wojskowego. Dzięki współpracy z reżyserem Bolesławem Pawicą powstały jego pierwsze etiudy operatorskie, takie jak Odrobina bólu (1982) oraz Za górami… (1983). Kolski zadebiutował także jako reżyser, tworząc krótkie filmy, między innymi Inaugurację 82 (1983), która dokumentuje rozpoczęcie roku akademickiego w łódzkiej szkole filmowej oraz Umieranko (1984). W 1983 roku, przy współpracy z Wytwórnią Filmów Oświatowych w Łodzi, powstał film Najpiękniejsza jaskinia świata. Realizował także filmy niezależne na zlecenie Wrocławskiej Kurii Metropolitarnej, takie jak Śladami św. Stanisława Kostki (1984), Lourdes, miasto nadziei (1984), czy Kościół greckokatolicki w Polsce (1985). Poza tym był także autorem inscenizowanego dokumentu Ładny dzień (1988).

1990–1999: Pierwsze filmy fabularne

Jego debiut pełnometrażowy, filmu Pogrzeb kartofla (1990), odbył się w rodzinnym Popielawach. Tematyka filmu odnosiła się do fragmentów biografii Jakuba Szewczyka, który w filmie przybiera imię Mateusza i jest osadzony w obozie Birkenau. W filmie pojawia się także postać syna Mateusza, Jerzego, którego szczegóły osobiste związane są z wujem Kolskiego, Wacławem Szewczykiem, który zginął w 1946 roku, walcząc w podziemiu antykomunistycznym. Ze względu na poruszony wątek powojennego antysemityzmu wśród wiejskich mieszkańców, film spotkał się z krytyką w Polsce. Po odrzuceniu przez publiczność w kraju, Kolski, aby kontynuować karierę, wysłał go na Festiwal Filmowy w Cannes, gdzie zebrał pozytywne recenzje.

W 1992 roku zrealizował film Pograbek, który powstał dzięki dofinansowaniu Telewizji Polskiej na wysokość jednego miliarda starych złotych. Opowiadał historię tytułowego bohatera, Mariusza Saniternika, który przez swoją bezpłodność usiłuje zebrać pieniądze na adopcję, mordując stare konie. W przeciwieństwie do Pogrzebu kartofla, Pograbek został bardzo pozytywnie przyjęty przez krytyków oraz zdobył szereg nagród telewizyjnych. Po nim Kolski nakręcił film Magneto (1993), który miał być częścią polsko-francuskiej koprodukcji, ale ostatecznie został wydany dopiero w 1998 roku w dystrybucji telewizyjnej.

W 1993 roku Kolski zdobył znaczną popularność dzięki filmowi Jańcio Wodnik, który opowiadał o mieszkańcu wsi (Franciszek Pieczka) odkrywającym w sobie dar leczenia ludzi. Film zbierał liczne nagrody, w tym Nagrodę Specjalną Jury oraz Nagrodę Dziennikarzy na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. Jego następny film, Cudowne miejsce (1994), przedstawia zmagania młodego parafianina, Adama Kamienia, z zachowaniem grubiańskiego proboszcza, Krzysztofa Majchrzaka. Mimo uznania na FPFF, film otrzymał negatywne opinie z dwóch stron – zarówno katolickie publicystki, jak i świeccy recenzenci potępili go za antyklerykalizm oraz nachalne wątki pogańskie. Frekwencja była również znacznie niższa od poprzednich produkcji, odwiedziło go jedynie około 9 tysięcy widzów.

W 1995 roku Kolski ukończył produkcję dwóch filmów fabularnych. Jego Grajacy z talerza powstał jako koprodukcja polsko-niemiecko-francuska, jednak problemy z długami jednego producenta zmusiły reżysera do wykorzystania pomocy reszty ekipy, która pracowała za darmo. Bohater filmu, który na skrzypcach gra z potłuczonych talerzy (Krzysztof Pieczyński), inspirowany był anegdotą o cyrkowcu Józefie Lundzie. Film ten mimo Nagrody Jury na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Tokio, w Polsce spotkał się z miernym przyjęciem; Mateusz Werner określił go jako „film, który nie wzbudza żadnych emocji”. Szabla od komendanta, przedstawiająca przypowieść o tradycji wielopokoleniowej od czasów wojny polsko-bolszewickiej do współczesności, także nie spotkała się z entuzjazmem krytyków.

Chociaż Kolski zmierzył się z trudną krytyką, to jego dalszy rozwój artystyczny był nieunikniony. Jego film Historia kina w Popielawach (1998) okazał się wyjątkowy, łącząc z historią regionu dynamiczną narrację oraz nowoczesną estetykę. Film ten przyciągnął do kin około 65 tysięcy widzów oraz otrzymał szereg wyróżnień, takich jak Złote Lwy na FPFF, cztery Orły oraz Złotą Kaczkę przyznawana przez czasopismo „Film”.

2000–2010: Adaptacje literatury i filmy poetyckie

W obliczu sukcesu Historii kina w Popielawach Kolski borykał się z trudnościami w uzyskaniu funduszy na swoje kolejne projekty, często spotykając się z odmowami producentów. Dopiero Witold Adamek zaproponował mu adaptację opowiadania Hanny Krall pt. Ta z Hamburga. Scenariusz został napisany przez Cezarego Harasimowicza, a produkcję miał sfinansować Wojciech Jędrkiewicz. W Daleko od okna (2000) Kolski skupił się na wątkach Holokaustu, przedstawiając bezdzietne małżeństwo (Bartosz Opania i Dorota Landowska), które ukrywa Żydówkę (Dominika Ostałowska). Mimo iż film zdobył uznanie za zdjęcia Arkadiusza Tomiaka, jego frekwencja spadła do zaledwie 13 tysięcy widzów.

Po zrealizowaniu niezbyt przyjętego przez krytyków serialu Małopole czyli świat (2001), Kolski otrzymał propozycję od Lwa Rywina na ekranizację kontrowersyjnej powieści Witolda Gombrowicza Pornografia. Reżyser postanowił zmienić oryginalny ton Gombrowicza na bardziej realistyczny, wprowadzając nowy epizod z pobytu filmowego Fryderyka (Krzysztof Majchrzak) w obozie koncentracyjnym. Taka interpretacja wywołała liczne protesty ze strony krytyków, a film Pornografia (2003) został generalnie przyjęty negatywnie.

Kolski powrócił do stylistyki lat 90. XX wieku z filmem Jasminum (2006), który opowiadał o zgromadzeniu mnichów (z rolą Janusza Gajosa jako jednego z nich). Film otrzymał mieszane recepty, a dwie z kontrastujących opinii dotyczyły szlachetności i nadmiaru atrakcji wizualnych. Jednakże publiczność przyjęła Jasminum z najwyższym uznaniem, film przyciągnął 165 tysięcy widzów.

Kolski miał zamiar powrócić do powieści Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwonąDoroty Masłowskiej, ale ostatecznie film przydzielono Xaweremu Żuławskiemu. Jego kolejny film, Afonia i pszczoły (2009), miał również autobiograficzny charakter, ukazując realia schyłkowego stalinizmu.

Po 2012: późna faza twórczości

Film Zabić bobra (2012) przeniósł Kolskiego znowu do rodziny Popielaw, gdzie opowiada o weteranie wojny w Iraku, Eryku Lubosie. Pomimo wielu problemów produkcyjnych, film ukończono z pomocą między innymi telewizji Kino Polska. Mimo że do kin polskich film trafił dopiero w 2014 roku, uzyskał niewielką frekwencję wynoszącą zaledwie 5,5 tysiąca widzów. Po tej produkcji Kolski zajął się również opieką nad swoją chorą matką.

W 2014 roku zrealizował Serce, serduszko, który kreuje kontrast do mrocznej atmosfery wcześniejszych filmów. Pomimo mieszanych recenzji, film zyskał uznanie, a jego frekwencja wyniosła około 48 tysięcy widzów. Kolejny film, Las, 4 rano (2016), podobnie jak poprzednie dzieło spotkał się z problemami produkcyjnymi. Opowiadał historię byłego pracownika korporacji, który postanawia porzucić życie w mieście i prowadzi życie w lesie. Film przyniósł mieszane opinie, ale Kolski zyskał uznanie dla „terapeutycznej bajki”.

Film Ułaskawienie (2018) opowiada fikcyjne losy dziadków Kolskiego w związku z ich synem zabitym przez Urząd Bezpieczeństwa. Film przedstawia dłoń podróżującą z ciałem syna, a po premierze zdobył entuzjastyczne recenzje oraz szereg nagród festiwalowych. Wracając do konwencji poetyckiej, Kolski w 2020 roku ukazał film Republika dzieci, który przypominał styl jego wcześniejszych materiałów.

Przedstawienia teatralne, dorobek literacki, teledyski

Oprócz filmów fabularnych, Jan Jakub Kolski ma na swoim koncie także realizację przedstawień Teatru Telewizji, w tym Diabeł przewrotny (1997) według Alejandra Casony, Bajka o bardzo lekkim chlebie (1997) na podstawie własnego scenariusza, Wyspa róż (1998) według Sławomira Mrożka, Skrzypki (1999) oraz Kamera marzeń (2001), również na podstawie własnego scenariusza. W twórczości literackiej Kolskiego znajdują się m.in. powieści takie jak Kulka z chleba (1998, wyd. Twój Styl), Egzamin z oddychania (2012, wyd. Wielka Litera) czy Dwanaście słów (2013, wyd. Wielka Litera), a także książki dla dzieci i młodzieży, takie jak Jadzia i małoludki (1998, wyd. Twój Styl) i opowiadania Mikroświaty (2001, wyd. Twój Styl). Nie można zapomnieć o jego reklamach telewizyjnych oraz teledyskach do albumu ojDADAna (1996) Grzegorza Ciechowskiego oraz o recitalu piosenek Piosenki polne i okoliczne z 1996 roku, wykonanym przez jego byłą żonę Grażynę Błęcką-Kolską.

Życie prywatne

Jan Jakub Kolski rozpoczął swoje życie małżeńskie w 1990 roku, kiedy to pojął za żonę Grażynę z domu Błęcką. Ta niezwykle utalentowana aktorka wielokrotnie pojawiała się w filmach swojego męża. W ich związku, w 1991 roku, na świat przyszła jedyna córka, Zuzanna. Ich relacja wkrótce jednak się załamała, gdy Grażyna odkryła, że Jan Jakub Kolski prowadzi romans z polską producentką filmową Aleksandrą Michael, urodzoną w 1988 roku. Z tego związku w 2011 roku urodziła się ich córka, Pola. Niestety, 24 lipca 2014 roku, tragicznie zginęła Zuzanna Kolska w wypadku samochodowym, co wstrząsnęło całą rodziną. Rodzice bardzo dotkliwie przeżyli tę stratę. W obliczu tej tragedii, Kolski zaoferował wsparcie emocjonalne swojej byłej żonie, co z czasem doprowadziło do stabilizacji ich relacji.

Poglądy

Jan Jakub Kolski określał się jako katolik, a swoje przekonania opierał na bolesnych doświadczeniach wielu członków swojej rodziny. Jak sam mówił: „Straciłem dziesiątki wujków i cioć z jednej strony w komorach krematoriów, z drugiej, wspaniałych polskich patriotów – w katowniach UB”. Był głęboko związany z tradycyjnymi wartościami, które reprezentuje polska wieś, cenił sobie „malowniczość i prostotę, a także bezrefleksyjność”. Choć często wyrażał swoją wiarę w Boga, krytykował Kościół katolicki za jego niedostosowanie do dynamicznych zmian społecznych, twierdząc: „Pozostaje daleko za potrzebami i oczekiwaniami ludzi. Może jest za mało otwarty”.

Styl filmowy

Jan Jakub Kolski jest uznawany za twórcę kinowego, który doskonale reprezentuje ponadnarodową konwencję, znaną jako realizm magiczny. Zdecydowanie odrzuca krytyczne interpretacje, które próbują odnaleźć w jego filmach inspiracje z latynoamerykańskich pisarzy, od których wywodzi się ten termin. Według językoznawczyni Małgorzaty Miławskiej, jego dzieła można postrzegać jako równoległe do stylu latynoamerykańskich realistów.

Reżyser zbudował swój unikalny styl, który zyskał określenie „Jańcioland”, a jego filmy często eksplorują tematy wiejskie. Kolski argumentował jednak, że nie wynika to z fascynacji wsią, ale z faktu, iż tworzył głównie w wiejskim otoczeniu. Również we wspomnieniach pozostałych z Popielaw, gdzie jako młody człowiek przeżył pierwszą fascynację sztuką filmową, jest wyraźne odniesienie do kina objazdowego, które przyciągało jego uwagę.

W twórczości Kolskiego kluczową rolę odgrywają bohaterowie z marginesu społecznego. Krytyczka Katarzyna Wajda zwraca uwagę na dwa główne tematy, które tworzą swoiste credo reżysera: nieodwracalność złych uczynków, które popełnia człowiek oraz „powrotność” grzechu, za który cierpią niewinne istoty. W filmach Kolskiego świat jest przesycony cierpieniem, które każdy musi przepracować, by stać się lepszą osobą.

Kolski zazwyczaj podkreślał w wywiadach, że mało czyta, co jego zdaniem sprzyja procesowi kręcenia filmów. Jego najważniejsze inspiracje czerpał z kultury ludowej. W szczególności darzył sympatią postacie nadwrażliwców oraz matki. Jakub Zajdel zauważył, że te nadwrażliwe postacie w filmach Kolskiego stają się depozytariuszami empatii i bezinteresownej miłości, w kontrze do egoistycznych zachowań innych mieszkańców, co dobitnie ilustruje chciwość przedstawiona w filmie „Pogrzeb kartofla”.

W swoich dziełach Kolski często współpracował z takimi aktorami, jak Franciszek Pieczka, który wystąpił w dziewięciu filmach reżysera, Krzysztof Majchrzak, znanym z ról w filmach „Pornografia” oraz „Las, 4 rano”, a także Grażyna Błęcka-Kolska, jego życiową partnerką.

Twórczość Kolskiego budziła w Polsce wiele emocji. Grażyna Stachówna w jednym z analizujących jego filmy tekstów wyjaśniła kontrowersje związane z reżyserem, mówiąc:

„[reżyserowi] udało się wykreować galerię niezwykłych bohaterów, stworzyć oryginalny świat, przydać mu specyficznego uroku oraz nasycić niezwykłą aurą i poezją. Jednych widzów to wzrusza i zachwyca, Jańcioland jest dla nich miejscem osobnym i niezwykłym, trochę strasznym i tajemniczym, trochę zaś śmiesznym i infantylnym, ale zawsze poszukiwanym i drogim. Innych irytuje, dla nich Jańcioland jest kiczowatą cepeliadą, filmowym skansenem, oazą manieryzmu i nieznośnej powtarzalności.”

W innym miejscu Stachówna podsumowuje, że filmy Kolskiego przenika nieustanna obecność wielu powracających motywów, takich jak „przyjazd bohatera z miasta na wieś, wejście w nieznany świat, obcy pejzaż, zapachy, obyczaje, język, zachowania, wierzenia, inny rytm czasu. I bohater musi ten świat oswoić, często pokonać, znaleźć w nim dla siebie bezpieczne miejsce”. Wobec przeciętności polskiego kina, zdaniem Stachówny, „kino Kolskiego jaśnieje konsekwencją tematyczną, jednorodnością stylu oraz oryginalnymi pomysłami swojego twórcy”.

Spuścizna

Twórczość Jana Jakuba Kolskiego miała nieoceniony wpływ na rozwój polskiego realizmu magicznego, zwanego również realizmem w kontekście prowincjonalnym. Koncepcja znana jako Jańcioland, oparta na romantycznym wyobrażeniu polskiej wsi, zainspirowała wielu twórców, w tym Andrzeja Jakimowskiego, który zrealizował takie filmy jak Zmruż oczy w 2002 roku oraz Sztuczki w 2007 roku. Również Dariusz Jabłoński, w swoim filmie Wino truskawkowe z 2008 roku, korzystał z tej samej tematyki, która wciąż oddziałuje na polskie kino.

Postać Jańcia Wodnika, znana z filmu Kolskiego, stała się symbolem i inspiracją dla prestiżowej nagrody Grand Prix „Jańcio Wodnik”, która jest przyznawana najlepszym polskim filmom na corocznym festiwalu Prowincjonalia. W ten sposób, filmowe dziedzictwo Kolskiego trwa, wpływając na nowych twórców i kształtując polską kulturę filmową.

Filmografia

Pełnometrażowe filmy fabularne i seriale

Jan Jakub Kolski jest znany z bogatej twórczości filmowej, która obejmuje szereg pełnometrażowych dzieł od początku swojej kariery. Wśród jego najwcześniejszych filmów znajdują się:

• 1990: Pogrzeb kartofla,
• 1992: Pograbek,
• 1993: Magneto,
• 1993: Jańcio Wodnik,
• 1994: Cudowne miejsce,
• 1995: Grający z talerza,
• 1995: Szabla od komendanta,
• 1998: Historia kina w Popielawach,
• 2000: Daleko od okna,
• 2000: Małopole czyli świat (serial telewizyjny),
• 2003: Pornografia,
• 2006: Jasminum,
• 2009: Afonia i pszczoły,
• 2010: Wenecja,
• 2012: Zabić bobra,
• 2014: Serce, serduszko,
• 2016: Las, 4 rano,
• 2018: Ułaskawienie,
• 2021: Republika dzieci.

Sztuki teatru TV

Kolski ma również na swoim koncie liczne sztuki telewizyjne, w których nie tylko reżyserował, lecz także pisał scenariusze. Do najważniejszych z nich zaliczają się:

• 1997: Diabeł przewrotny – adaptacja i reżyseria,
• 1997: Bajka o bardzo lekkim chlebie – scenariusz i reżyseria,
• 1997: Noga dla Józefa – scenariusz,
• 1998: Wyspa róż – reżyseria,
• 1999: Skrzypki – scenariusz i reżyseria,
• 2001: Kamera marzeń – scenariusz i reżyseria.

Wybrane filmy krótkometrażowe i in. produkcje filmowe

Twórczość Kolski to również szereg filmów krótkometrażowych oraz innych produkcji, w których dał się poznać jako utalentowany reżyser i scenarzysta:

• 1983: Najpiękniejsza jaskinia świata (realizacja, scenariusz, komentarz, zdjęcia),
• 1984: Mały dekalog (scenariusz, reżyseria, zdjęcia),
• 1984: Umieranko (scenariusz, reżyseria, zdjęcia),
• 1984: Nie zasmucę serca twego… (scenariusz, reżyseria, zdjęcia),
• 1985: Jak mnie kochasz (scenariusz, reżyseria, zdjęcia),
• 1985: Polskie parki i rezerwaty przyrody (scenariusz, reżyseria, zdjęcia),
• 1986: Słowiański świt. Początki Polski (reżyseria, scenariusz, zdjęcia),
• 1988: Wyprawa pod podszewkę Alp,
• 1988: Ładny dzień (reżyseria, scenariusz, zdjęcia, scenografia),
• 1988: Szkoła przetrwania (reżyseria, scenariusz, zdjęcia),
• 1988: Pałkiewicz ma rację (reżyseria, scenariusz, zdjęcia),
• 1996: Piosenki polne i okoliczne (reżyseria, scenariusz),
• 1996: teledyski do albumu ojDADAna Grzegorza Ciechowskiego,
• 2001: Zobaczyć jak najwięcej (reżyseria, scenariusz, zdjęcia),
• 2002: Gdzie jesteś Paititi? (reżyseria, scenariusz, zdjęcia),
• 2003: Między rajem a ziemią (reżyseria, scenariusz, zdjęcia).

Nagrody filmowe

W tej sekcji przyjrzymy się nagrodom filmowym zdobytym przez Jana Jakuba Kolskiego. Jego twórczość była wielokrotnie doceniana na różnych festiwalach, a przyznane nagrody świadczą o wysokiej jakości jego dzieł.

Rok	Film	Instytucja/festiwal	Nagroda
1983	Najpiękniejsza jaskinia świata	Międzynarodowy Festiwal Filmów Sportowych w Budapeszcie	Nagroda za zdjęcia
		Międzynarodowy Festiwal Filmów Speleologicznych w La Chapelle-en-Vercors	Nagroda telewizji Antenne II
1985		Festiwal Filmów Dydaktycznych w Łodzi	III Nagroda
1989	Ładny dzień	Młode Kino Polskie w Gdańsku	Nagroda w kategorii filmu krótkiego
		Komitet Kinematografii	Nagroda Szefa Kinematografii w dziedzinie filmu dokumentalnego (za zdjęcia)
1992	Pograbek	Festiwal Polskich Filmów Fabularnych	Nagroda Wschodnioeuropejskiego Funduszu Scenariuszowego
1993		Lubuskie Lato Filmowe	Don Kichot (nagroda Polskiej Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych)
			Nagroda Prezesa Komitetu ds. Radia i Telewizji
	Jańcio Wodnik	Festiwal Polskich Filmów Fabularnych	Nagroda Dziennikarzy
			Nagroda Specjalna Jury
1994		Festiwal Forum w Bratysławie	Nagroda słowackich krytyków filmowych
		Festiwal Młodego Kina Wschodnioeuropejskiego	Nagroda honorowa „Znalezisko”
			Nagroda Główna
		Lubuskie Lato Filmowe	Srebrne Grono
			Nagroda Organizatorów im. Juliusza Burskiego
	Cudowne miejsce		Nagroda Organizatorów im. Juliusza Burskiego
			Dyplom Stowarzyszenia Filmowców Polskich
1995		Tarnowska Nagroda Filmowa	Nagroda Publiczności
	Jańcio Wodnik	Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Zloty Rycerz” w Moskwie	Grand Prix
	Grający z talerza	Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Tokio	Nagroda Jury
1996	Szabla od komendanta	Prowincjonalia	Złoty Jańcio
			Nagroda Dziennikarzy
1997		Tarnowska Nagroda Filmowa	II Nagroda Publiczności
			Nagroda Specjalna „Srebrna Statuetka Leliwity” dla najlepszego reżysera
	Bajka o bardzo lekkim chlebie	Międzynarodowy Festiwal Telewizyjny w Płowdiwie	Nagroda Specjalna Jury
1998	Historia kina w Popielawach	Festiwal Polskich Filmów Fabularnych	Grand Prix Złote Lwy
			Nagroda Kin Studyjnych
		Lubuskie Lato Filmowe	Brązowe Grono
		Klub Krytyki Filmowej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich	Syrenka Warszawska w kategorii filmu fabularnego
1999		Międzynarodowe Spotkanie Kina i Telewizji – Kino Pełnoekranowe w Genewie	Grand Prix
		Polska Akademia Filmowa	Orzeł za najlepszy film
		Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Zloty Rycerz” w Moskwie	Srebrny Rycerz
		Tarnowska Nagroda Filmowa	Nagroda Specjalna „Srebrna Statuetka Leliwity” dla najlepszego reżysera
		Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Trieście	Nagroda Główna
		„Film”	Złota Kaczka za najlepszy film polski
2000	Daleko od okna	Festiwal Polskich Filmów Fabularnych	Nagroda Jury Młodzieżowego
2001		Lubuskie Lato Filmowe	Nagroda Zielonogórskiego Klubu Kultury Filmowej
		Tarnowska Nagroda Filmowa	Nagroda Publiczności
		Koło Piśmiennictwa Filmowego Stowarzyszenia Filmowców Polskich	Złota Taśma dla najlepszego filmu polskiego
2003	Pornografia	Festiwal Polskich Filmów Fabularnych	Złoty Klakier
			Nagroda Festiwali i Przeglądów Filmu Polskiego za Granicą
2004		Lubuskie Lato Filmowe	Nagroda Organizatorów im. Juliusza Burskiego
		Tarnowska Nagroda Filmowa	Nagroda Dziennikarzy „Enter”
2006	Jasminum	Festiwal Filmu Polskiego w Ameryce	Złote Zęby dla najbardziej interesującego filmu fabularnego
		Festiwal Filmowy „Wakacyjne Kadry” w Cieszynie	Złota Podkowa za najlepszy film fabularny
		Festiwal Filmów Optymistycznych w Częstochowie	Nagroda dla najlepszego profesjonalnego filmu fabularnego
		Festiwal Polskich Filmów Fabularnych	Nagroda Publiczności
		Festiwal Filmowy i Artystyczny „Lato Filmów” w Toruniu	Nagroda Publiczności
2007		Polska Akademia Filmowa	Nagroda Publiczności
2010	Wenecja	Festiwal Polskich Filmów Fabularnych	Nagroda Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych
		Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Montrealu	Nagroda Specjalna Jury
2011		Międzynarodowy Festiwal Filmów dla Dzieci w Artku	Nagroda Jury Dziecięcego
		Golden Rooster and Hundred Flowers Film Festival	Złoty Kogut dla najlepszego filmu zagranicznego
		Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Zloty Rycerz” w Kursku	Nagroda za reżyserię
		Prowincjonalia	Nagroda Główna „Jańcio Wodnik” za najlepszy film fabularny
2014	Zabić bobra	Lubuskie Lato Filmowe	Nagroda Klubu Kultury Filmowej
		Tarnowska Nagroda Filmowa	Nagroda Specjalna Jury
	Serce, serduszko	Festiwal Filmu Polskiego w Ameryce	Nagroda Krytyków Chicagowskich
2015		Festiwal Reżyserii Filmowej w Jeleniej Górze	Złoty Dzik
2018	Ułaskawienie	Festiwal Filmu Polskiego w Ameryce	Society Humanitarian Award
		Festiwal Polskich Filmów Fabularnych	Nagroda za scenariusz
2019		Lubuskie Lato Filmowe	Nagroda Organizatorów im. Juliusza Burskiego
		Festiwal Filmów Polskich „Wisła” w Moskwie	III Nagroda
2021	Republika dzieci	Międzynarodowy Festiwal Filmów Młodego Widza „Ale Kino!”	Wyróżnienie Jury Dziecięcego „Marcinek”

Wyróżnienia honorowe, ordery i odznaczenia

Jan Jakub Kolski, znany z niezapomnianych osiągnięć w polskim kinie, otrzymał wiele wyróżnień podczas swojej kariery. Oto zestawienie jego nagród oraz odznaczeń, które świadczą o jego wkładzie w kulturę i sztukę filmową.

Rok	Instytucja	Nagroda	Uzasadnienie (jeżeli wskazano)
1994	Prowincjonalia	Honorowy Jańcio Wodnik	b.d.
1995	„Polityka”	Paszport „Polityki”	„za oryginalność i ponowne odkrycie polskiej prowincjonalności”
1999	Marszałek województwa śląskiego	Nagroda Kulturalna Śląska	b.d.
_	Fe Fe Fellini Festiwal w Skierniewicach	Wielki Fe Fe	za „robienie swojego w kinie”
2004	Festiwal Filmów Niezwykłych w Sandomierzu	Korona Sandomierska dla Reżysera NieZwykłego	b.d.
2006	Kino Charlie w Łodzi	Złoty Glan	b.d.
2011	Prezydent RP	Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski	za „wybitne zasługi dla kultury narodowej, za osiągnięcia w twórczości artystycznej oraz działalności dydaktycznej”
2012	Kino Charlie w Łodzi	Złoty Glan	b.d.
2016	Solanin Film Festiwal w Nowej Soli	Mocny Solanin	za „wykreowanie niepowtarzalnego filmowego świata poddanego nieustannie analizowanej relacji dobra i zła, kondycji człowieka w dzisiejszym świecie, i wypełniania go galerią niepowtarzalnych postaci. Za baśniową poezję, za bezwzględny i nierealny realizm, za ciepło, za walkę mroku i światła, za delikatny humor, za wiarę w lepszy świat, za ukazanie bezkompromisowości i dziecięcej naiwności, za górską kaskaderkę filmową i za wytrwałość w budowaniu autorskiego kina i rzeźby fizycznej. Oby się nigdy nie poddawał i zawsze był MOCNY!”
2018	Festiwal Reżyserii Filmowej w Wałbrzychu	Kryształowy Dzik	za wybitne osiągnięcia w reżyserii filmowej
2019	Festiwal Filmu-Muzyki-Malarstwa „Lato z Muzami” w Nowogardzie	Laur Cisowy	za wybitne osiągnięcia
2020	Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego	Złoty Medal „Gloria Artis – Zasłużony Kulturze”	_
2021	Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Tofifest” w Toruniu	Złoty Anioł	za niepokorność twórczą

---

Oceń: Jan Jakub Kolski

---