Budynek Narodowego Banku Polskiego we Wrocławiu

---

Historia i architektura budynku

W lokacji, gdzie współcześnie znajduje się budynek banku, z pierwotnych czasów zachowały się jedynie fragmenty murów obronnych oraz gęsto zabudowane tereny wokół tzw. Oławy Wewnętrznej. W XIX wieku te zabudowania zaczęto systematycznie likwidować, co otworzyło przestrzeń dla nowych inwestycji. W latach 1909–1911 wzniesiono nowoczesny obiekt na planie litery „C” z przestronnym dziedzińcem, stworzony przez firmę Junkernstrasse-Baugesellschaft G.m.b.H. na zlecenie architekta Alvina Wedemanna.

W 1922 roku nastąpił transfer własności do Provinzial-Genossenschaft und Raiffeisen-Bank, znanego jako Prowincjonalny Bank Spółdzielczy Reiffeisen. Interesującym jest fakt, iż od strony wschodniej budynek sąsiadował z halą Giełdy Zbożowej, co podkreślało jego znaczenie w miejskim pejzażu.

Charakterystyka budynku opiera się na konstrukcji szkieletowej oraz żelbetonowej, co umożliwiło implementację dużych okien, które oświetlają wnętrze oraz elastyczne aranżacje przestrzenne. We wszystkich czterech kondygnacjach zastosowano zgodny układ, który zawiera dwie obszerne sale podparte słupami. Łączność między nimi zapewnia wewnętrzna klatka schodowa, a każda kondygnacja ma wspólny węzeł sanitarny.

Elewacja budynku wykonana jest w kamieniu i wzbogacona wykutym w tynku detalem, co tworzy uproszczoną, geometryczną interpretację renesansowych fasad. W parterze, pomiędzy pilastrami, zaprojektowane zostały witryny i wejścia. Z kolei elewacja północna, przystosowana do krzywizny ulicy, stanowi główną fasadę z okazałym, zdwojonym wejściem zakończonym portalami wyrzeźbionymi w piaskowcu.

W północno-zachodnim narożniku występuje półokrągły ryzalit, który jest trzykondygnacyjny oraz pięcioosiowy, co wzbogaca architektoniczną kompozycję. Osie ryzalitu są oddzielone pilastrami w małym i wielkim porządku. Podobne podziały pojawiają się na reszcie elewacji budynku, a w zachodniej części dodano pozorne ryzality, co nadaje mu charakterystyczny wygląd. Natomiast wschodnia elewacja pozostaje ślepa, co jest wynikiem planowanych przyszłych rozbudów.

Na czwartej kondygnacji, rytm okien został zagęszczony poprzez mniejsze okna, które między sobą oddzielono lizenami o geometrycznych ornamentach. Nad tą kondygnacją znajduje się mieszkalny poziom poddasza, również w konstrukcji żelbetonowej, wykończony wydatnym gzymsem koronującym. Na całym budynku umieszczono wysoki dwuspadowy dach z lukarnami, co zwieńcza całą strukturę elegancko.

Od strony ulicy Kazimierza projekt uwzględnił wjazd na dziedziniec, który między skrzydłami budynku dzielił teren położony od strony południowej z ogrodzeniem. W centralnej części ogrodzenia znajdował się przejazd o formie architektonicznej, nawiązujący do klasycznych łuków triumfalnych.

Na parterze obiektu zlokalizowane były sklepy, natomiast wyższe kondygnacje przeznaczono na biura i mieszkania. Po przejęciu budynku przez Deutsche Reiffeisen-Bank A.G. w 1922 roku, parter przeszedł istotną przebudowę, w wyniku której utworzono salę operacyjną, zlikwidowano wcześniejsze witryny sklepowe oraz podniesiono parkan. W piwnicach urządzenia zabezpieczono trzytonowymi drzwiami od firmy Panzer AG Berlin, a wschodnią część dziedzińca przykryto dachem.

Po 1945 roku

W trakcie wojennych działań w 1945 roku, budowla pozostała w całości nienaruszona. Zaledwie kilka lat później, w obliczu nowych wyzwań, obiekt został przekształcony w siedzibę Narodowego Banku Polskiego.

W latach pięćdziesiątych XX wieku, po usunięciu zniszczonych fragmentów giełdy zbożowej, przeprowadzono istotną przebudowę wschodniej ściany elewacji. Nowe rozwiązanie architektoniczne, które sprawiło, że budynek stał się bardziej spójny wizualnie, obejmowało wprowadzenie ozdobnych elementów, w tym charakterystycznego szczytu.

Rok 1992 przyniósł gruntowny remont budynku, który polegał na zadaszeniu dziedzińca dostawczego. Dodatkowo, wschodnia część budynku wzbogaciła się o nowe otwory drzwiowe, co umożliwiło stworzenie pomieszczeń technicznych.

Ostatnia większa modernizacja miała miejsce w 2008 roku. Wówczas dokonano odnowienia elewacji, które obejmowało także podświetlenie jej detali, co dodało obiektowi nowoczesnego charakteru i podkreśliło jego architektoniczne walory.

Budynek w kulturze

W ciekawej architekturze tego miejsca, to właśnie tutaj miała miejsce fabuła filmu „80 milionów”, którego reżyserem jest Waldemar Krzystek.

---

Oceń: Budynek Narodowego Banku Polskiego we Wrocławiu

---