Śląski Akcyjny Bank Ziemski, znany również pod swoją niemiecką nazwą Schlesischer-Boden-Credit-Actien-Bank, to wyjątkowy przykład neorenesansowej architektury, który znajduje się we Wrocławiu. Budynek ten był niegdyś siedzibą Śląskiego Aukcyjnego Banku Ziemskiego, a do roku 2013 pełnił funkcję siedziby innej instytucji finansowej, którą jest PKO BP.
Architektura tego obiektu przyciąga uwagę swoją bogato zdobioną fasadą, co czyni go ważnym punktem na mapie miasta. Wrocław, z jego bogatą historią, oferuje wiele takich zabytków, które odzwierciedlają ewolucję architektoniczną regionu oraz jego kulturowe dziedzictwo.
Historia banku
Bank Śląski Akcyjny Ziemski powstał w 1871 roku, jako rezultat fuzji kilku instytucji bankowych z regionu Śląska oraz zewnętrznych podmiotów, w tym Berlińskiego Towarzystwa Bankowego. Jego założenie było wynikiem starań wrocławskich finansistów i przedstawicieli śląskich właścicieli ziemskich, którzy dostrzegli potrzebę utworzenia stabilnej bazy finansowej dla regionu.
W początkowej fazie działalności, bank dysponował znacznymi środkami kapitałowymi, co umożliwiało mu udzielanie długoterminowych kredytów oraz funkcjonowanie kas pożyczkowych i oszczędnościowych. Kapitał akcyjny, który wynosił 7,5 miliona marek przy założeniu, w 1900 roku wzrósł do 15 milionów, a w 1902 roku osiągnął wartość 20 milionów marek.
W tamtym okresie siedziba banku znajdowała się przy Herrenstrasse, która dzisiaj nosi nazwę ulicy Kiełbaśniczej. W 1888 roku zainicjowano wykup terenu przy Schloss Strasse, w celu budowy nowej siedziby dla rozwijającej się instytucji.
Architektura budynku
Budowa trzykondygnacyjnego kompleksu rozpoczęła się w 1889 roku na terenie, który ma swoje korzenie w okresie średniowiecza, a prace trwały przez dwa lata. Architektem odpowiedzialnym za ten projekt był Richard Plüddemann, który inspirował się neorenesansem północnym oraz francuskimi i północnoniemieckimi tradycjami mieszczańskiej bankowości z czasów renesansu.
Obiekt został zaprojektowany w kształcie litery „E” z dwoma niewielkimi dziedzińcami, które znajdują się wewnątrz, oddzielonymi przez ryzalit klatki schodowej. Na skrajnych bokach budynku umieszczono dwa ryzality, które są jedynie pozorne. Dziewięcioosiowa elewacja na parterze charakteryzuje się boniowaniem i zawiera portal, podczas gdy wyższe kondygnacje pokryte są piaskowcem. Budowla cechuje się asymetryczną kompozycją, dodatkowo wzbogaconą wykuszami, lukarnami oraz szczytami, które wieńczą ryzality i wieżyczki.
Nad oknami pierwszego piętra znajdują się trójkątne naczółki, a bogate zdobienia obejmują różnorodne ornamenty okuciowe, rauty, kaboszony, muszle oraz woluty. Na północnym niższym szczycie, w niesymetrycznym dwukondygnacyjnym wykuszu, widnieje data ukończenia budowli „1890”. Natomiast na południowym, wyższym szczycie, pojawia się płycizna z podpisem projektanta oraz orzeł śląski. Całość wieńczy dwuspadowy dach o stalowej konstrukcji, który wzbogacono o sześć lukarn z ostrosłupowymi daszkami. W 1932 roku, przeprowadzono przebudowę poddasza, co skutkowało zastąpieniem lukarn długą mansardą.
Wnętrze budynku zaplanowano w układzie dwutraktowym, z korytarzem biegnącym przez jego środek. Na parterze znajdowały się sklepy, natomiast pierwsze piętro zajmowała instytucja bankowa. Drugie i trzecie piętro przeznaczone były na mieszkania, gdzie zamieszkiwały takie osoby jak tajny radca kanclerski, biuraliści, kasjerzy oraz portierzy. Bank kierowany był do zamożniejszej klienteli, nie oferował tradycyjnej sali finansowej, lecz dyskretne pomieszczenia. W tym samym budynku na pierwszym piętrze umiejscowiono skarbiec.
Początek XX wieku przyniósł zmiany, gdy część obsługi kasowej została przeniesiona na parter, gdzie znajdował się sąsiadujący sklep z bielizną, który funkcjonował do 1921 roku. W piwnicy zainstalowano nowoczesny skarbiec. Ponadto, w 1939 roku rozpoczęto budowę schronów przeciwlotniczych w piwnicach, co stanowiło odpowiedź na narastające zagrożenia w tym okresie.
Przypisy
- „Bank dla finansowej elity idzie na sprzedaż” w:Gazeta Wyborcza, wg dr. Łukasza Krzywki.
- Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 214.
- Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 213.
- Harasimowicz 2006 ↓, s. 54.
- Kirschke 2005 ↓, s. 73.
- Kirschke 2005 ↓, s. 72.
- Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. [dostęp 13.05.2019 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Banki":
Budynek Narodowego Banku Polskiego we Wrocławiu | Santander Consumer Bank | Budynek Śląskiego Związku Bankowego przy ulicy Wita Stwosza 33-35 we WrocławiuOceń: Śląski Akcyjny Bank Ziemski we Wrocławiu