Jakub Skrzywanek

---

Twórczość

Twórczość Jakuba Skrzywanka to ważny głos w aktualnych problemach społeczno-politycznych, który wybrzmiewa w jego spektaklach. Zadebiutował on w Teatrze Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu prezentując sztukę „Cynkowi chłopcy”. W tym dziele połączył intensywną narrację Swietłany Aleksijewicz z formą ludycznego festiwalu piosenki żołnierskiej, co stanowiło nowatorskie podejście do tematu. W 2018 roku podjął się inscenizacji „Kordiana”, koncentrując się na perspektywie transformacji ustrojowej w Polsce.

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych projektów reżysera była adaptacja „Main Kampf”, gdzie po raz pierwszy na scenie teatralnej zrealizowano manifest autorstwa Adolfa Hitlera. Skrzywanek uczynił to jako przestrogę przed retoryką współczesnych polityków, co odbiło się szerokim echem zarówno w kraju, jak i poza jego granicami. Inny głośny spektakl, „Opowieści niemoralne”, poruszył kwestię molestowania seksualnego, nawiązując do przypadku Romana Polańskiego. Była to pierwsza teatralna produkcja w Polsce, przy której pracowały konsultantki scen intymnych – Agnieszka Róż i Jewgienia Aleksandrowa. Współpraca z profesjonalistami jest charakterystyczna dla Skrzywanka, podkreślając jego ambicje w tworzeniu teatru interpretującego życie społeczne przez różnorodne pryzmaty.

Worty nauczycielskie to także „Śmierć Jana Pawła II”, który ukazuje publiczne umieranie Karola Wojtyły, oraz „Spartakus, miłość w czasach zarazy”, które eksploruje przemoc wobec osób nieheteronormatywnych i problemy dorastania w kontekście potrzeb psychiatrycznych.

Skrzywanek często zmaga się z oporem oraz negatywnymi reakcjami na swoje dzieła. Jego dramat „Dziewczyny z podziemia”, stworzony na podstawie wywiadów z afgańskimi uchodźczyniami, wystawiany w teatrze Ilkhom w Taszkiencie, spotkał się z sprzeciwem tamtejszych władz. Autoritarna władza Uzbekistanu próbowała zablokować premierę przy pomocy uzbrojonej Gwardii Narodowej, jednak w wyniku międzynarodowego wsparcia oraz protestów, spektakl został ostatecznie zaprezentowany i włączony do repertuaru.

Poza działalnością artystyczną, Skrzywanek angażuje się również w inicjatywy społeczne i edukacyjne. Stworzył spektakle dla dzieci i młodzieży, w tym „Sen nocy letniej” we współpracy z Justyną Sobczyk, w którym wzięli udział szczecińscy artyści z niepełnosprawnościami. Ta forma współpracy miała na celu opowiedzenie o potrzebie intymności zakorzenionej w każdym z nas, łącząc wszystkich uczestników w wspólnym przekazie.

Recepcja międzynarodowa

Twórczość Jakuba Skrzywanka była prezentowana na wielu międzynarodowych festiwalach teatralnych, w tym w prestiżowym Bergman Festival w Sztokholmie, Divadelny Svet w Brnie, gdzie ukazano twórczość artysty, a także na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym “Boska Komedia” w Krakowie.

Spektakle tego reżysera zwróciły uwagę licznych zagranicznych obserwatorów. W 2019 roku o jego pracy nad przedstawieniem “Main Kampf” informowały znane czasopisma, takie jak The New York Times, Financial Times czy Daily Mail. Sucha reakcja na ten spektakl była interpretowana jako wyraźny sprzeciw wobec aktualnej retoryki rządzącej partii.

Nie tylko media brytyjskie i amerykańskie dostrzegały wagę jego twórczości. Niemieckie pismo Frankfurter Allgemeine Zeitung podkreśliło, że “Skrzywanek pragnie być kimś więcej niż tylko reżyserem teatralnym, który wprowadza na scenę politykę tożsamościową.”

Nagrody

Jakub Skrzywanek zdobył liczne wyróżnienia za swoje osiągnięcia w dziedzinie teatru. Jego debiutancki spektakl „Cynkowi Chłopcy”, wystawiony w Teatrze Dramatycznym w Wałbrzychu, zdobył Grand Prix na Festiwalu Pierwszy Kontakt w Toruniu oraz na M-Teatr w Koszalinie. To pokazuje, jak wysoki poziom artystyczny reprezentuje, będąc laureatem wielu prestiżowych nagród teatralnych.

Wśród jego osiągnięć znajdują się:

• 2016 – Grand Prix na festiwalu „M-Teatr” w Koszalinie,
• 2017 – Grand Prix na festiwalu „Pierwszy Kontakt” w Toruniu,
• 2020 – Nagroda za spektakl „To my jesteśmy Przyszłością!” na międzynarodowym festiwalu „Korczak”,
• 2022 – „Laur Konrada” – najważniejsza polska nagroda reżyserska, przyznana po raz drugi w historii Festiwalu Interpretacje za „Śmierć Jana Pawła II”,
• 2022 – Nagroda za oryginalność języka i wybitne kreacje aktorskie dla „Śmierci Jana Pawła II” na Międzynarodowym Festiwalu Boska Komedia w Krakowie,
• 2023 – „Paszport Polityki” w kategorii Teatr, najważniejsza nagroda dla artystów w Polsce, przyznawana przez jury złożone z krytyków i dziennikarzy,
• 2023 – „Najciekawsza osobowość artystyczna festiwalu” (dawniej nagroda przyznawana „Najlepszemu reżyserowi”) na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym „Kontakt” w Toruniu.

Te nagrody nie tylko potwierdzają jego talent i kreatywność, ale również wpływ, jaki ma na polski teatr poprzez innowacyjne podejście do sztuki.

Działalność kuratorska

Jakub Skrzywanek w swoim Teatrze Współczesnym w Szczecinie koncentruje się na odkrywaniu młodych talentów oraz eksplorowaniu nowych form wyrazu w sztuce teatralnej. Jego podejście do sztuki bazuje na przekonaniu, iż widzowie oraz lokalne społeczności, z którymi współpracuje, powinny stanowić inspirację oraz punkt wyjścia do podejmowanych przez teatr tematów. Motto instytucji brzmi: „Teatr, który słucha”, co podkreśla jego zaangażowanie w dialog z publicznością.

Oprócz działalności w teatrach, Skrzywanek pełni także rolę członka zarządu Polskiej Gildii Reżyserów i Reżyserek Teatralnych. Organizacja ta działa na rzecz podnoszenia standardów pracy w polskim środowisku teatralnym, co jest kluczowym aspektem jego zaangażowania w kulturę teatralną.

Od 2023 roku pełni również obowiązki kuratora w międzynarodowym projekcie Vaba Lava, który ma miejsce w teatrze w Talinie. Jego praca na tym polu dodatkowo ukazuje dążenie do międzynarodowej wymiany kulturowej oraz wspierania rozwoju sztuki teatralnej na światowym poziomie.

Wybrane realizacje

Jakub Skrzywanek ma na swoim koncie szereg znakomitych realizacji teatralnych, które zdobyły uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą. Oto niektóre z nich:

• Cynkowi chłopcy, Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego, Wałbrzych, premiera 22 stycznia 2016, (reżyseria),
• Kilka sposobów na to, jak schudnąć, ale zostać szczęśliwym, czyli jak kapitalizm nas tuczy i nie pozwala dojeść, Teatr Muzyczny Capitol, Wrocław, premiera 25 marca 2017, (reżyseria),
• Opole/04 (wspólnie z Agnieszką Korytkowską-Mazur, Piotrem Ratajczakiem, Marcinem Wierzchowskim), Teatr im. Jana Kochanowskiego, Opole, premiera 9 kwietnia 2017, (reżyseria, tekst),
• Live the city // Leave the city, instalacja performatywna, data premiery 10 września 2017,
• Kiedy mój tata zmienił się w krzak, Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego, Wałbrzych, premiera 20 września 2017, (reżyseria),
• Superspektakl, (reżyseria wspólnie z Justyną Sobczyk), Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera, Warszawa, premiera 11 listopada 2017, (reżyseria, scenariusz),
• Kordian, Teatr Polski, Poznań, premiera 12 stycznia 2018, (reżyseria),
• Kobieta zagrożona niskimi świadczeniami emerytalnymi, Teatr Współczesny, Szczecin, premiera 12 maja 2018, (współpraca dramaturgiczna),
• Duchologia polska, Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego, Wałbrzych oraz Teatr Zagłębia w Sosnowcu, premiera 21 września 2018, (reżyseria),
• 27 grudnia, Teatr Polski, Poznań, premiera 28 grudnia 2018, (reżyseria),
• Mein Kampf, Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera, Warszawa, premiera 23 marca 2019, (reżyseria),
• Kaspar Hauser, Teatr Współczesny, Szczecin, premiera 8 grudnia 2019, (reżyseria),
• Gargantua i Pantagruel, Teatr im. Wilama Horzycy, Toruń oraz Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu, premiera 22 lutego 2020, (reżyseria),
• MUSEUM OF THE ROMANIAN HOLOCAUST, a story better left unsaid again, Teatr Młodzieżowy w Piatra Neamț, Rumunia, premiera 5 września 2021, (reżyseria),
• Opowieści niemoralne, Teatr Powszechny w Warszawie, premiera 25 września 2021, (reżyseria i scenariusz),
• Śmierć Jana Pawła II, Teatr Polski w Poznaniu, premiera 5 lutego 2022, (reżyseria i scenariusz),
• Spartakus. Miłość w czasach zarazy, Teatr Współczesny, Szczecin, premiera 13 maja 2022, (reżyseria, scenariusz),
• Undergrands Girls, Ilxom Theater w Taszkencie, premiera 10 września 2022, (reżyseria, tekst),
• Sen nocy letniej, Teatr Współczesny, Szczecin, premiera 25 lutego 2023 (reżyseria wspólnie z Justyną Sobczyk), (reżyseria, scenariusz),
• Zbrodnia i Kara. Z powodu zbrodni Rosjan, których nie potrafimy zrozumieć, premiera 16 czerwca 2023, (reżyseria i tekst).

---

Oceń: Jakub Skrzywanek

---