Erna Scheffler, znana z domu Friedenthal, to postać, która na stałe wpisała się w historię prawa niemieckiego. Urodziła się 21 września 1893 roku we Wrocławiu, a swoje życie zakończyła 22 maja 1983 roku w Londynie. Była nie tylko prawniczką, ale także reprezentantką społeczności żydowskiej, której losy naznaczone były trudnościami historycznymi.
Erna zdobyła wyjątkowe uznanie jako pierwsza kobieta-sędzia Federalnego Trybunału Konstytucyjnego Niemiec, pełniąc tę funkcję w latach 1951–1963. Jej osiągnięcia stanowią ważny krok w kierunku równouprawnienia kobiet w zawodach prawniczych w Niemczech.
Życiorys
Erna Scheffler przyszła na świat 21 września 1893 roku we Wrocławiu, w rodzinie o tradycjach kupieckich, złożonej z Paula Friedenthala i Margarethe Kupfermann. Już w młodości pragnęła zrealizować swoje marzenia związane z karierą śpiewaczki. Jednakże po nagłej śmierci ojca, która zmusiła jej matkę do znalezienia opiekuna prawnego, Scheffler zdała sobie sprawę, że przyszłość zawodowa wymaga od niej niezależności.
W wieku siedemnastu lat ukończyła szkołę średnią, zdobywając maturę w placówce edukacyjnej przeznaczonej dla chłopców, co było spowodowane brakiem możliwości uzyskania tego dokumentu w szkołach dla dziewcząt. Po maturze rozpoczęła studia medyczne, jednak wkrótce zmieniła kierunek na prawo, który ukończyła w 1914 roku, zdobywając tytuł doktora. W czasach studenckich była jedyną kobietą w sali wykładowej, co często skutkowało ignorowaniem jej przez profesorów.
Ponieważ wówczas w Cesarstwie Niemieckim kobiety nie miały prawa przystępować do egzaminów państwowych i pracować w zawodach prawniczych, Scheffler poświęciła się działalności w poradniach prawnych oraz pracy jako asystentka urzędnika. W 1916 roku związała się małżeństwem z Fritzem Haslacherem. Dopiero w czasach Republiki Weimarskiej udało jej się z powodzeniem zdać egzaminy państwowe w 1925 roku, a po osiągnięciu dozwolonego wieku dla kobiet, podjęła pracę w służbie cywilnej jako sędzia, stając się jedną z pierwszych kobiet w tym zawodzie w Niemczech. Musiała jednak rozwieść się, ponieważ tylko kobiety niezamężne mogły wykonywać tę profesję.
Po dojściu nazistów do władzy w 1933 roku, straciła swoją posadę z powodu pochodzenia żydowskiego. W czasie II wojny światowej zmuszona była ukrywać się w altanie znajdującej się w berlińskich ogródkach działkowych. Po wojnie, w 1945 roku, powróciła do orzecznictwa w sądzie okręgowym w Berlinie, a cztery lata później przeniosła się do sądu administracyjnego w Düsseldorfie. W trakcie swojej kariery aktywnie starała się promować równouprawnienie kobiet.
Na Niemieckiej Konferencji Prawników w 1950 roku Scheffler przedstawiła referat, w którym odwoływała się do art. 3 ust. 2 konstytucji zachodnich Niemiec, uznając go za fundament legislacji dotyczącej równouprawnienia. W 1951 roku została pierwszą kobietą-sędzią w Federalnym Trybunale Konstytucyjnym, a jako jego członkini wniosła szereg istotnych reform, w tym w 1959 roku, kiedy to sąd przyjął orzeczenie o tzw. ojcowskim głosie decydującym, co oznaczało równe prawa rodziców w sprawach dotyczących ich dzieci.
Po zakończeniu działalności w Federalnym Trybunale Konstytucyjnym, kontynuowała walkę o równouprawnienie kobiet jako publicystka oraz wykładowczyni. Była przekonana, że mimo wprowadzonych reform, luka między prawnym a rzeczywistym równouprawnieniem wciąż istniała. W 1945 roku poślubiła Georga Schefflera (zm. 1975), a z pierwszego małżeństwa miała córkę, Lorę (ur. 1917), która pracowała jako lekarka.
Erna Scheffler zmarła 22 maja 1983 roku w domu swojej córki w Londynie.
Przypisy
- a b c Erna Scheffler, geb. Friedenthal – Stadtlexikon [online], stadtlexikon.karlsruhe.de [dostęp 13.04.2023 r.]
- a b StephanieS. Thiel StephanieS., Erna Scheffler – erste Richterin des Bundesverfassungsgerichts i Pionierin przy wprowadzaniu równości płci w: Göttinger Rechtszeitschrift [online], 2020 [dostęp 13.04.2023 r.] (niem.).
- Dr. Erna Scheffler – erste Richterin des Bundesverfassungsgerichts [online], www.stb-web.de [dostęp 13.04.2023 r.] (niem.).
- a b DeutscheD. Biographie DeutscheD., Scheffler, Erna – Deutsche Biographie [online], www.deutsche-biographie.de [dostęp 13.04.2023 r.] (niem.).
- a b c d e f g h i Erna Scheffler [online], www.demokratie-geschichte.de [dostęp 12.04.2023 r.] (ang.).
- a b c d e f BeataB. Maciejewska BeataB., Niezwykłe kobiety z Wrocławia. W świecie zdominowanym przez mężczyzn potrafiły zawalczyć o swoją pozycję [online], wroclaw.wyborcza.pl, 08.04.2023 r. [dostęp 12.04.2023 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Ernst Ferdinand Klein | Marek Szydło | Oskar Bülow | Konrad Nowacki | Maciej Lis | Józef Iwulski | Bogusław Banaszak | Elżbieta Karska | Łukasz Błaszczak | Franciszek Longchamps de Bérier (ur. 1969) | Elwira Marszałkowska-Krześ | Edward Zalewski | Jacek Giezek | Andrzej Grabiński (prawnik) | Piotr Siemion | Tomasz Giaro | Krzysztof Bramorski | Ludwik Sobolewski (prawnik) | Paul LabandOceń: Erna Scheffler