Budynek Urzędu Miejskiego we Wrocławiu

---

Historia kamienic

Wszystkie osiem kamienic zostało zburzonych w 1914 roku. Te historyczne budynki charakteryzowały się niezwykle bogatymi dekoracjami w stylach barokowym i renesansowym, które wyróżniały tę część miasta. W narożnej kamienicy nr 1, posiadającej renesansowy szczyt, zwieńczonym licznymi chorągiewkami oraz szczycikami, przez długi czas funkcjonowała gospoda „Zum langen Holz” (w wolnym tłumaczeniu „Pod Długim Drzewem”). To właśnie ta gospoda dała nazwę pobliskiej ulicy Langeholzgasse, która obecnie znana jest jako ulica Krowia.

Kamienica nr 3, 4 i 5

W okresie renesansu w budynkach oznaczonych numerami 3 i 5 mieściły się trzykondygnacyjne, natomiast posesja nr 4 była czterokondygnacyjna, z dwuosiowym układem okien i dwukondygnacyjnym poddaszem. Po roku 1750, wszystkie trzy budynki przeszły istotne przebudowy, w wyniku których dodano im dodatkowego piętra oraz zmodernizowano dolną część poddasza. Wówczas fasady zyskały barokowy charakter, a ich szczyty zostały wzbogacone jednookienną aediculą oraz trójkątnymi tympanonami otoczonymi wolutowymi spływami. Zgodnie z informacjami Brzezowskiego, w szczycie kamienicy nr 5 istniało okrągłe okno. Jednak w rzeczywistości, podobnie jak w pozostałych budynkach, miało ono formę prostokątną, gdzie umieszczona była tarcza zegarowa, która była widoczna na licznych archiwalnych zdjęciach, jednak została usunięta po 1896 roku. W XIX wieku kamienice poddano renowacji, a ich elewacje uległy drobnym modyfikacjom.

Kamienica Pod Czarnym Orłem

Osobny artykuł: Kamienica Pod Czarnym Orłem we Wrocławiu. Kamienica zlokalizowana na posesji nr 6 prezentowała się szersza w porównaniu do sąsiadujących budynków na zachodzie. Około roku 1700, obiekt nabył barokowy styl. W 1763 roku, nowy właściciel, Johann Gottlieb Dreyer, zainicjował gruntowną przebudowę, która całkowicie odmieniła jej wygląd.

Kamienica Pod Białym Łabędziem

Pierwotnie kamienica nr 7 miała swe korzenie w średniowieczu, a w okolicach 1700 roku przeszła znaczącą przebudowę, co skutkowało barokizacją jej fasady. Budynek zyskał trzy kondygnacje oraz trzyosiową fasadę z wysokim szczytem, podzielonym na trzyosiową część dolną oraz jednoosiową aediculę zakończoną trójkątnym tympanonem. Całość szczytu została ozdobiona wolutowymi spływami, a dolne dwie kondygnacje oddzielono pasującymi gzymsami. Na elewacji pomiędzy oknami umieszczono płyciny, a naroża budynku były boniowane. W prawej osi fasady znajdował się półkolisty, boniowany portal. Na koniec XVIII wieku kamienica przeszła kolejną przebudowę, która przekształciła ją w czteropiętrowy obiekt z dwuosiowym szczytem, w dolnej części trzyosiowym, a w górnej jednoosiowym, zakończonym falistym gzymsem.

Kamienica Pod Trzema Gołębiami

W drugiej połowie XVIII wieku, zamiast gotyckiego budynku, wzniesiono nową konstrukcję o fasadzie w stylu barokowym. Nowy obiekt, trzypiętrowy, miał czteroosiową fasadę oraz dwuosiowy szczyt, który był zwieńczony trójkątnym tympanonem. Szczyt otaczały tarczowe ściany, na których wspierały się wolutowe spływy, nadając całości związany z epoką charakter.

Architektura budynku Urzędu Miejskiego

Historia konstrukcji budynku jest ściśle związana z pałacem Hatzfeldów, który zlokalizowany jest przy ulicy Wita Stwosza 32. Już od 1802 roku obiekt ten był w posiadaniu rządu pruskiego, spełniając ważne funkcje administracyjne. W roku 1886 pałac stał się siedzibą Nadprezydium Prowincji Śląskiej. Z czasem, na przełomie XIX i XX wieku, dostrzegono potrzebę budowy nowego obiektu, gdyż dotychczasowa siedziba okazała się niewystarczająca. W 1914 roku powstanie nowego budynku rozpoczęło się, przy czym projekt został wykonany przez architekta Karla Löwe.

Nowa konstrukcja została wzniesiona w nawiązaniu do kilku średniowiecznych kamienic oraz na fragmentach ogrodu przylegającego do pałacu Hatzfeldów. Został to trzyskrzydłowy, czterokondygnacyjny budynek o formie litery „U”, z fasadą główną skierowaną ku placowi Nowy Targ. Cała konstrukcja zewnętrzna została pomyślana z cegły, natomiast w wewnętrznych ścianach użyto cegły, żelbetonu oraz drewna. Stropy wykonano z żelbetonu, a także ceramicznego materiału podciągowego.

W budynku przewidziano pomieszczenia biurowe po obu stronach centralnego korytarza, a na poddaszu, pod wysokim mansardowym dachem, stworzono dodatkowe przestrzenie użytkowe, do których prowadziła odrębna klatka schodowa. Warto zaznaczyć, że dostęp do poszczególnych pięter realizowany był przez trzy klatki schodowe, z których jedna umiejscowiona była w osi centralnej, a dwie pozostałe w połowie długości skrzydeł budynku. Główna część parterowa, będąca najbardziej reprezentacyjną, wyposażona była w szerokie drzwi i trzy stopnie bezpośrednio prowadzące na plac. Skrzydła boczne budynku, zlokalizowane wzdłuż ulicy Krowiej oraz św. Wita, były połączone z pałacem, a na drugim piętrze tych skrzydeł zaprojektowano tarasy, dostępne z III piętra.

Fasada budynku ma siedemnaście osi, z czego pięć osi środkowych tworzy psedoryzalit, ozdobiony trójkątnymi naczółkami oraz dekoracją figuralną. W sercu ryzalitu umiejscowiono portal wykonany z piaskowca, a parterowa część sutereny wysunięta jest przed lico budynku, co nadaje jej formę cokołu. Cała konstrukcja parteru jest boniowana, a wyżej widoczny jest gzyms oddzielający drugą kondygnację od kolejnych. Nad oknami pierwszego piętra umieszczono panneau z wieńcem laurowym, a nad oknami drugiego prostokątne belkowanie na konsolkach. Doświetlenie dachu zapewniają lukarny.

W 1919 roku Heumann przedstawił wizję zagospodarowania dziedzińca w formie ogrodu tarasowego, który wzbogacił teren wokół budynku. Wprowadzono również nową bramę, prowadzącą przez łuk biegnący obok obecnych garaży przy ulicy Krowiej.

Po 1945 roku

Budynek, znany jako Nadprezydium Prowincji Śląskiej, pozostał w dobrym stanie mimo działań wojennych, jakie miały miejsce w 1945 roku. Prace renowacyjne, które rozpoczęły się po wojnie, doprowadziły do usunięcia większości detali architektonicznych z jego fasady.

W pierwszej dekadzie XXI wieku odbył się większy remont, który przywrócił blask temu obiektowi poprzez odtworzenie oryginalnego wystroju fasady oraz przeprowadzenie konserwacji kamieniarki.

W latach 1990–1995 w budynku prowadzono kompleksowe prace modernizacyjne, które obejmowały: wymianę węzłów sanitarnych, instalacji wodno-kanalizacyjnej, oraz naprawę pokrycia dachu, w tym blacharki i rynien.

W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku w obiekcie mieściły się różne instytucje, takie jak P.K.Z, Miastoprojekt oraz Wojewódzkie Biuro Projektowe. Od lat siedemdziesiątych budynek stał się siedzibą Urzędu Miejskiego.

---

Oceń: Budynek Urzędu Miejskiego we Wrocławiu

---