Otto Klemperer, legendarny niemiecki dyrygent, przyszedł na świat 14 maja 1885 roku we Wrocławiu. Jego życie zakończyło się 6 lipca 1973 roku w Zurychu, gdzie pozostawił po sobie niezatarte ślady w historii muzyki.
Klemperer był wyjątkową postacią w świecie klasycznej muzyki, znaną z szerszego spojrzenia na interpretację utworów oraz z niepowtarzalnego stylu prowadzenia orkiestry.
Życiorys
Otto Klemperer, pochodzący z rodziny drobnego handlowca, dorastał w atmosferze, która sprzyjała rozwijaniu pasji muzycznej. W młodym wieku zapoznał się z muzyką dzięki swojej matce, a swoje umiejętności szlifował w Konserwatorium Hocha we Frankfurcie nad Menem, gdzie miał zaszczyt uczyć się od Jamesa Kwasta, specjalizującego się w fortepianie, a także Iwana Knorra, który wprowadził go w tajniki teorii muzyki. Następnie swoją edukację kontynuował w Berlinie, studiując kompozycję oraz dyrygenturę pod okiem Hansa Pfitznera.
W 1906 roku zadebiutował jako dyrygent, prowadząc wykonanie opery Orfeusz w piekle, w reżyserii znakomitego Maxa Reinhardta. Jego spotkanie z artystą Gustavem Mahlerem w 1905 roku odegrało kluczową rolę w jego karierze artystycznej, wpływając na dalszy rozwój jego talentu. W 1907 roku, na rekomendację Mahlera, objął stanowisko chórmistrza, a później dyrygenta Deutsches Landestheater w Pradze. Wspierał Mahlera w przygotowaniach do monachijskiej premiery jego VIII Symfonii w 1910 roku, co z pewnością było znaczącym osiągnięciem.
Klemperer przez wiele lat pełnił rolę dyrygenta w różnych teatrach operowych. W latach 1910–1912 był dyrygentem opery w Hamburgu, jednak musiał odejść w atmosferze skandalu związanej z romansem z operową śpiewaczką Elisabeth Schumann. Potem prowadził orkiestry w Wuppertalu (1913–1914) oraz Strasburgu (1914–1917). W 1917 roku, na zaproszenie Pfitznera, objął stanowisko dyrygenta opery w Kolonii, gdzie zrealizował m.in. niemiecką premierę Katii Kabanowej Leoša Janáčka. Jako dyrektor muzyczny opery w Wiesbaden od 1924 roku, wprowadził nowe dzieła do repertuaru.
W 1926 roku Klemperer po raz pierwszy odwiedził Stany Zjednoczone. W 1927 roku objął stanowisko dyrektora Krolloper w Berlinie, gdzie w ciągu czterech sezonów zaprezentował wiele dzieł kompozytorów nowej muzyki, takich jak Paul Hindemith, Arnold Schönberg oraz Igor Strawinski. W 1933 roku miał zaszczyt prowadzić przedstawienie Tannhäusera Richarda Wagnera, z okazji 50-lecia śmierci kompozytora. Otrzymał wtedy Medal Goethego, co było dowodem na jego znaczenie w niemieckiej muzyce.
Niestety, po dojściu nazistów do władzy, w wyniku żydowskiego pochodzenia, musiał opuścić Niemcy i osiedlić się w Stanach Zjednoczonych. W latach 1933-1939 dyrygował Los Angeles Philharmonic, a także występował w Nowym Jorku, Filadelfii oraz Pittsburghu. Jego życie artystyczne przerwała operacja usunięcia guza mózgu w 1939 roku, po której musiał na pewien czas zawiesić swoją karierę. W 1940 roku uzyskał amerykańskie obywatelstwo, a do 1950 roku był dyrygentem Węgierskiej Opery Narodowej w Budapeszcie, z której również musiał odejść z powodu ograniczenia swobód artystycznych.
W 1951 roku przeniósł się do Londynu, prowadząc Philharmonia Orchestra, a od 1959 roku pełnił funkcję jej pierwszego dyrygenta. Również kierował i reżyserował przedstawienia operowe w Covent Garden Theatre, takie jak Fidelio, Czarodziejski flet oraz Lohengrin. Niestety, jego ostatnie lata kariery były naznaczone problemami zdrowotnymi, które zmusiły go do dyrygowania z siedzącej pozycji. Od 1954 roku na stałe mieszkał w Zurychu, a w 1970 roku przyjął obywatelstwo Izraela. Ostatecznie w 1972 roku zakończył swoją działalność muzyczną.
Otto Klemperer, który formalnie przeszedł na katolicyzm w 1919 roku, pod koniec swojego życia zaczął uczęszczać do synagogi i został pochowany na cmentarzu żydowskim w Zurychu. Był znany z interpretacji dzieł Gustava Mahlera, Ludwiga van Beethovena oraz Johannesa Brahmsa, które charakteryzowały się ogromnym monumentalizmem i ekspresją. Pozostawił po sobie bogaty dorobek płytowy, a jego kompozycje obejmują m.in. operę Das Ziel (1915, zrewid. 1970), Missa sacra (1916), a także szereg symfonii i kwartetów. W 1960 roku opublikował swoje wspomnienia, zatytułowane Meine Erinnerungen an Gustav Mahler.
Odznaczenia
W ciągu swojej kariery Otto Klemperer otrzymał liczne prestiżowe wyróżnienia, które doceniały jego wkład w muzykę i sztukę. W 1958 roku został odznaczony Wielkim Krzyżem Zasługi z Gwiazdą Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec, co podkreśliło jego znaczenie na arenie międzynarodowej.
Osiem lat później, w 1967 roku, Klemperer został uhonorowany Orderem Pour le Mérite, jednym z najbardziej szanowanych odznaczeń, przyznawanym za zasługi dla sztuki i nauki.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Kazimierz Cwynar | Filip Zawada | Elżbieta Dębska | Ewa Łokuciejewska | Olaf Brzeski | Piotr Lenarczyk | Krzysztof Świerkosz | Leszek Chalimoniuk | Andrzej Grabowski (poeta) | Agnes Sorma | Sławomir Woźniak | Daria Galant | Katarzyna Hawrylak-Brzezowska | Andrzej Kosendiak | Wacław Juszczyszyn | Tadeusz Zathey | Christoph Wilhelm Seidel | Kinga Preis | Eugen Schüfftan | Adolf DresslerOceń: Otto Klemperer