Jan Hartman

---

Życiorys

Jan Hartman jest postacią o interesującym życiorysie, który zaczyna się w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Jest synem Stanisława Hartmana oraz praprawnukiem rabina Izaaka Kramsztyka. Swoją edukację rozpoczął w XIV Liceum Ogólnokształcącym we Wrocławiu, a następnie w 1990 roku ukończył studia z zakresu filozofii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie pod opieką profesora Mieczysława Krąpca kształcił się przez cztery lata.

W latach 1990–1994 kontynuował rozwój akademicki jako doktorant w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego kariera nauczycielska zaczęła się w 1994 roku, kiedy to rozpoczął pracę jako asystent w Instytucie Filozofii UJ. Na początku 1995 roku uzyskał status asystenta, a dopiero w październiku tego samego roku został adiunktem w Zakładzie Filozofii Medycyny Collegium Medicum UJ, który później przekształcono w Zakład Filozofii i Bioetyki. W 2004 roku objął pozycję kierownika tej jednostki.

Jan Hartman doktoryzował się na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1995 roku pod kierunkiem profesora Władysława Stróżewskiego, a jego praca doktorską nosi tytuł Problematyka heurystyki filozoficznej. W 2001 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego na Wydziale Filozoficznym UJ, prezentując rozprawę zatytułowaną Techniki metafilozofii. W 2008 roku otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych, przekształcając się w profesora UJ od roku 2011, a w latach 2005–2008 był profesorem w Akademii Humanistycznej w Pułtusku. Do 2012 roku związany był z Małopolską Wyższą Szkołą Ekonomiczną w Tarnowie.

W swojej pracy naukowej koncentruje się na metafilozofii, etyce oraz bioetyce, jednocześnie wdrażając autorski projekt tzw. teorii neutrum. Jan Hartman jest autorem wielu książek oraz stałym felietonistą tygodnika „Polityka”, a także pisał artykuły do m.in. „Gazety Wyborczej”, „Tygodnika Powszechnego”, „Dziennika Gazety Prawnej”, „Rzeczpospolitej” oraz „Newsweeka”. Ponadto, publikował również na portalu wtv.pl oraz w „Faktach i Mitach”. W latach 2009–2015 piastował rolę redaktora naczelnego czasopisma „Principia”, które założył w 1989 roku. W 2009 roku otrzymał nagrodę Grand Press za osiągnięcia w publicystyce.

W okresie lata 2020 roku prowadził program pod nazwą Filozofia życia na kanale Halo.Radio, który zakończył po nieprzyjemnym incydencie związanym z zaproszeniem Radosława Sikorskiego, co było sprzeczne z polityką stacji w kwestii zapraszania polityków.

W latach 2002–2011 pełnił funkcję wiceprezesa Polsko-Niemieckiego Towarzystwa Akademickiego, a także był aktywnym członkiem Komitetu Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii Nauk (2003–2011). Pełnił także funkcję wiceprezesa B’nai B’rith Polska w latach 2007–2013. W 2007 roku został przewodniczącym rady programowej Forum Liberalnego i przez dwa lata członkiem Zespołu ds. Etyki w Nauce przy Ministrze Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

W swojej karierze Jan Hartman miał także związek z polityką. Był członkiem Unii Wolności, a w 2010 roku popierał Bronisława Komorowskiego jako kandydata na prezydenta RP w przedterminowych wyborach. W 2011 roku startował jako bezpartyjny kandydat do Sejmu z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej, jednak nie uzyskał mandatu. Przystąpił do think tanku Ruchu Palikota „Plan zmiany” oraz do SLD, gdzie był wiceprzewodniczącym rady polityczno-programowej.

W 2013 roku, jako koordynator Europy Plus w Małopolsce oraz inicjator partii Twój Ruch, ubiegał się o mandat w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 roku, ale mimo bycia na pierwszym miejscu listy, nie zdobył go.

Po kontrowersyjnym artykule na temat kazirodztwa w 2014 roku został usunięty z partii oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego, które odcięły się od niego. W 2015 roku ogłosił plan utworzenia inicjatywy politycznej pod nazwą Wolność i Równość, stając się przewodniczącym rady tej partii w sierpniu tego roku. Swoje zaangażowanie polityczne kontynuował, w tym w ramach Komitetu Obrony Demokracji. W 2018 roku, w zawodach samorządowych, był bezskutecznie kandydatem na radnego Warszawy, uzyskując 2,93% głosów w swoim okręgu. Na koniec, w 2023 roku miał być liderem listy Nowej Lewicy, jednak ostatecznie został usunięty przed rejestracją z powodu kontrowersyjnych wypowiedzi.

Kontrowersje

W marcu 2014 roku Jan Hartman uczestniczył w inscenizacji ścięcia Kazimierza Łyszczyńskiego, ateisty, na Rynku Starego Miasta w Warszawie, będącej zwieńczeniem Marszu Ateistów. Odgrywał główną rolę skazańca. Jego udział w wydarzeniu wywołał wiele kontrowersji i komentarzy zarówno ze strony katolików, jak i ateistów. Krytyka ze strony Krystyny Pawłowicz dotyczyła przemarszów ateistów w Warszawie, a jego działania spotkały się z zarzutami ze strony ateistów, takich jak Marcin Meller oraz Marcin Celiński, którzy oskarżyli go o kompromitację idei ateizmu swoją obecnością. Na te zarzuty odpowiedzieli Hartman, Nina Sankari oraz Jacek Tabisz, obronili prawo ateistów do wyrażania swoich poglądów, co stało się tematem obszernych dyskusji w mediach.

Życie prywatne

Jan Hartman od roku 1989 do 2023 był w związku małżeńskim z Barbarą Hartman. W ich rodzinie na świat przyszła córka Zofia Hartman, która urodziła się w 1998 roku.

Warto również zaznaczyć, że Jan Hartman jest zadeklarowanym ateistą.

Publikacje

Poniżej przedstawiamy wybrane dzieła autorstwa Jana Hartmana, które ilustrują jego bogaty dorobek naukowy i filozoficzny.

• Sposób istnienia rzeczy materialnej według Sporu o istnienie świata R. Ingardena, Wyd. UMCS, Lublin 1993,
• Heurystyka filozoficzna, Monografie FNP, Wrocław 1997,
• Jak poważnie studiować filozofię, Wyd. Aureus, Kraków 1998, 2005, 2012,
• Logika i filozofia. W stronę Jana Woleńskiego (red.), Wyd. Aureus, Kraków 2000,
• Techniki metafilozofii, Wyd. Aureus, Kraków 2001,
• Medytacje o pierwszej filozofii (tłum. Kartezjusza), Zielona Sowa, Kraków 2002, 2004,
• Short Studies in Bioethics, Wyd. Aureus, Kraków 2003,
• Słownik filozofii (red.), Zielona Sowa, Kraków 2004, 2007, 2009,
• Wstęp do filozofii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, 2006, 2008, 2013,
• Przez filozofię, Wyd. Aureus, Kraków 2007,
• Wiedza o etyce (współautor z Janem Woleńskim), Wydawnictwa Szkolne PWN, Bielsko-Biała 2008, 2009,
• Bioetyka dla lekarzy, Oficyna Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009, 2011,
• Widzialna ręka rynku. Filozofia w marketingu, Wyd. Aureus, Kraków 2010,
• Polityka filozofii. Eseje, Universitas, Kraków 2010,
• Wiedza – Byt – Człowiek. Z głównych zagadnień filozofii, Universitas, Kraków 2011,
• Zebra Hartmana, Industrial, Łódź 2011,
• Głupie pytania, Agora, Warszawa 2013,
• Etyka! Poradnik dla grzeszników, Agora, Warszawa 2015,
• Pochwała litości. Rzecz o wspólnocie, Wyd. UJ, Kraków 2017,
• Zwierz Alpuhary. Felietony i blogi, Polityka, Warszawa 2017,
• Polityka. Władza i nadzieja, Agora, Warszawa 2017,
• Pochwała wolności, Wyd. UJ, Kraków 2020,
• Etyka życia codziennego, WN PWN, Warszawa 2022,
• Spowiedź antychrysta, Austeria, Kraków 2022,
• Zmierzch filozofii, Austeria, Kraków 2023.

---

Oceń: Jan Hartman

---