Jacques Rossi

---

Życie

Franciszek Ksawery Heyman, znany później jako Jacques Rossi, przyszedł na świat jako młodszy syn Martina (Marcina) Heymana, architekta oraz pierwszego starosty powiatu rypińskiego, oraz Leontine Charlotte z d. Goyet, Francuzki, która pracowała jako guwernantka w rodzinie Heymanów. Miał również dwoje rodzeństwa – brata Piotra Heymana oraz siostrę Sylwię Mamroth. W swoich publikacjach często podkreślał, że był pasierbem Marcina Heymana.

W sierpniu 1962 roku, w Polsce, zmienił swoje imię na Jacek Franciszek Rossi, zaś w 1990 roku, podczas naturalizacji we Francji, przyjął nowe imię – Jacques Francois Rossi. Wczesne lata swojego życia spędził we Francji, a później osiedlił się w Warszawie, gdzie korzystał z nauk angielskiej guwernantki.

W wieku 17 lat, w roku 1926, przystąpił do Komunistycznej Partii Polski, by później wstąpić w szeregi Międzynarodówki Komunistycznej. Jego życie nabrało dramatycznego zwrotu w 1937 roku, kiedy to został wezwany do Moskwy, gdzie aresztowano go. Konsekwencją tego był blisko 19-letni pobyt w obozach w Związku Radzieckim, głównie na Syberii. Wyszedł z obozów dopiero w 1956 roku, jednak przez kilka lat nie był w stanie opuścić Rosji.

W 1961 roku, pod wpływem brata Piotra Heymana, wrócił do Polski. W latach 1964-1977 pracował na Wydziale Filologii Obcych Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie prowadził wykłady na temat współczesnego życia w francuskim obszarze językowym. W tym czasie mieszkał na Mokotowie przy ulicy Kieleckiej 34. Po krótkim pobycie w Tokio w 1977 roku, wyjechał z Polski w 1979 roku.

W 1985 roku osiedlił się na stałe we Francji, gdzie 9 sierpnia 1990 roku oficjalnie przyjął obywatelstwo francuskie, zmieniając imię na Jacques Francois Rossi. Znany był tam jako Jacques Rossi. W 1992 roku uczestniczył w międzynarodowym kongresie w Moskwie, który dotyczył oporu w łagrach, a także odwiedził Polskę. Ostatecznie zmarł 2 lipca 2004 roku i został pochowany w Paryżu.

Twórczość

Jacques Rossi to pisarz, który skupił swoją twórczość na losach systemu obozów pracy przymusowej, znanym jako gułag. Jego najważniejszym dziełem jest encyklopedia oraz słownik mowy Gułagu, które po raz pierwszy zostały opublikowane w oryginale w języku rosyjskim w 1987 roku. Praca ta doczekała się licznych przekładów, w tym na francuski w 1997 roku, angielski w 1989, japoński w 1996, czeski w 1999 oraz włoski w 2006 roku.

Ponadto, Rossi opublikował tom opowiadań pt. Fragments de Vies (Fragmenty ludzkich biografii), który ukazał się we Francji w 1995 roku. Tom ten zawiera 55 krótkich opowiadań, które ukazują różne ludzkie doświadczenia i emocje. W późniejszym czasie dzieło to zostało wznowione w kolekcji zatytułowanej Qu’elle etait belle cette Utopie!, gdzie autor dodał jeszcze 27 nowych opowiadań.

W ostatnich latach swojego życia Jacques Rossi stał się bohaterem biograficznej książki napisanej przez profesorkę literatury francuskiej, Michèle Sarde, zatytułowanej Jacques, le Français: pour mémoire du Goulag. W publikacji tej znajdują się nie tylko refleksje na temat jego życia, ale również nagrania z wywiadami, które zostały zrealizowane przez Sarde.

W dniu 7 października 2003 roku w Bibliotece Narodowej w Warszawie została przedstawiona publiczności film dokumentalny Georga Mouriera zatytułowany Tricher? (Oszustwa?), który ukazuje życie i twórczość Jacka Rossiego, dostarczając widzom wnikliwego spojrzenia na jego znaczenie w kontekście literackim oraz historycznym.

Życiorys

Jacques Rossi miał niezwykle złożoną i bogatą historię, która jest dokumentowana w wielu publikacjach. Jego życie i doświadczenia są tematem licznych analiz oraz świadectw. Oto kilka znaczących źródeł, które przybliżają tę fascynującą postać:

• Gorzkowska-Rossi, Regina, w artykule „Pour Memoire du Goulag Rossiego po Polsku”, który ukazał się w miesięczniku Odra w numerze 7-8, lipiec-sierpień 2003, w dziale Listy i Świadectwa, przedstawia istotne informacje na temat Rossi.
• Pike, D. W. w publikacji „David Rousset i Jacques Rossi: Dwie ważne postacie na europejskiej scenie lat 1936-1937”, opublikowanej w czasopiśmie „GUERRES MONDIALES ET CONFLITS CONTEMPORAINS” w czerwcu 1998, ukazuje rolę obu mężczyzn w tym czasie.
• Kauffer R. oraz Rossi J. w wywiadzie „Twenty-five years in the gulag: Interview with Jacques Rossi”, który znalazł się w wydaniu Historia (614) w lutym 1998, dzielą się osobistymi doświadczeniami zw związku z czasem spędzonym w obozach.
• Chauvin, J. R. i Rossi, J. w rozmowie zatytułowanej „Interview with Rossi, Jacques on his 24 years in the Gulag”, umieszczonej w Quinzaine Litteraire (611) w numerze z 1 listopada 1992, omawiają tragiczną rzeczywistość życia w łagrach.

Te publikacje ukazują nie tylko życiorys Jacquesa Rossiego, ale i jego doświadczenia, które przeszły do historii.

---

Oceń: Jacques Rossi

---