Adolf Anderssen

---

Życiorys

Adolf Anderssen, wybitny szachista, ukończył Gimnazjum św. Elżbiety w Wrocławiu, a następnie podjął studia z zakresu matematyki oraz filozofii na Uniwersytecie Wrocławskim. Po uzyskaniu dyplomu rozpoczął pracę jako nauczyciel, przekazując swoją wiedzę w różnych szkołach niemieckich, gdzie uczył nie tylko matematyki, lecz także języka niemieckiego. W 1851 roku powrócił do Wrocławia i podjął nauczanie w Gimnazjum im. Króla Fryderyka II. W ciągu kilku następnych lat został tam mianowany profesorem, co było szczytem jego kariery dydaktycznej.

Choć Anderssen po raz pierwszy zetknął się z szachami w młodym wieku, jego umiejętności rozwijały się stosunkowo wolno. Dopiero w 1842 roku zaczęto dostrzegać jego talent, kiedy to opublikował kilka ciekawych i zaskakujących problemów szachowych. W 1846 roku podjął współpracę z wydawcą magazynu Schachzeitung, który później przyjął nazwę Deutsche Schachzeitung (Niemiecka Gazeta Szachowa).

Rok 1848 okazał się przełomowy dla Anderssena, gdy zremisował w meczu z profesjonalnym szachistą, Danielem Harrwitzem. Jego praca jako szachowy dziennikarz również przyniosła mu uznanie w szachowym środowisku, co skutkowało zaproszeniem do reprezentowania Niemiec na pierwszym międzynarodowym turnieju szachowym w 1851 roku, który odbył się w Londynie. Początkowo wahał się z wyjazdem z powodu wysokich kosztów podróży, jednak organizator turnieju, Howard Staunton, oferując zwrot tych kosztów, przekonał Anderssena do wzięcia udziału w wydarzeniu.

Jak się okazało, kategoria „turniej” była dla niego niezwykle pomyślna. Anderssen nie tylko dotarł do Londynu, ale także zaskoczył wszystkich swoim talentem, pokonując kolejnych rywali z niewiarygodną łatwością. System rozgrywek był pucharowy, co znacznie zwiększało napięcie i emocje towarzyszące rozgrywkom. Jednakże to nie sama wygrana przyniosła mu sławę, lecz również zachwycający styl, w jaki ją zdobył. Szczególną uwagę zwróciła jego legendarna partia przeciwko Lionelowi Kieseritzky’emu, w której wykorzystał szereg nietypowych posunięć, w tym poświęcenie gońca, dwóch wież i hetmana, co przyniosło mu miano „nieśmiertelnej partii”. Taktyka ta sprawiła, że rozgrywka ta zapisała się na stałe w historii szachów. Również kolejna znana partia z 1852 roku w Berlinie, rozgrywana przeciwko Jeanowi Dufresne, przeszła do historii szachów, nazywana „wiecznozieloną” za dramatyzm i innowacyjne posunięcia Anderssena, w tym poświęcenie hetmana.

W ciągu następnych lat Anderssen cieszył się dużym uznaniem, uważano go za najsilniejszego szachistę na świecie. W 1858 roku jednak spotkał na swojej drodze Paul’a Morphy’ego, który w słynnym meczu w Paryżu, w którym grał czarnymi i białymi, odniósł przewagę: siedem zwycięstw, dwa przegrane i dwa remisy. W drugiej części meczu Anderssen wypróbował niekonwencjonalne otwarcie 1.a3, które później nazwano jego nazwiskiem, jednak nie przyniosło mu to sukcesu w przyszłych rozgrywkach.

Po trzech latach od dramatycznej przegranej z Morphym Anderssen przywrócił się do publicznej świadomości, wygrywając w Londynie pierwszy międzynarodowy turniej, który rozegrano w systemie kołowym. Wówczas odniósł spektakularny sukces, wygrywając dwanaście na trzynaście partii, a wśród pokonanych znalazł się przyszły mistrz świata Wilhelm Steinitz. W 1866 roku odbył emocjonujący mecz z tym samym Steinitzem, w którym nie padł ani jeden remis; Anderssen wygrał sześć partii, ale przegrał osiem. Ten match był niezwykle istotny dla rozwoju teorii szachowej, jednak nie został formalnie uznany za tytuł mistrza świata.

Wielkie sukcesy Anderssena osiągnęły kulminację w jego późniejszych latach. Serię znakomitych występów w latach 60. ubiegłego wieku zamknął zwycięstwem na prestiżowym turnieju w Baden-Baden w 1870 roku, wyprzedzając m.in. mistrza świata Steinitza. W 1877 roku, mając 59 lat, Anderssen wziął udział w turnieju w Lipsku, gdzie zajął drugie miejsce, przegrywając tylko z Louisem Paulsenem, a przed Johannesem Zukertortem i Szymonem Winawerem. Zmarł w 1879 roku, a jego grób znajduje się obecnie na cmentarzu przy ul. Ślężnej. Po likwidacji tego cmentarza jego prochy przeniesiono do alei głównej Cmentarza Osobowickiego, gdzie spoczywa do chwili obecnej. W 2003 roku na jego nagrobku zamontowano tablicę ku czci jego zasług.

Według systemu Chessmetrics, w sierpniu 1870 roku Anderssen zajmował pierwsze miejsce na świecie z wynikiem 2744 punktów. Od 1992 roku we Wrocławiu organizowany jest turniej upamiętniający jego dorobek. Na zakończenie, warto wspomnieć o jego złożonej kompozycji szachowej, której rozwiązanie brzmi: [1.Gh5! K:h5 2.Kg7 h6 3.Kf6!! Kh4 4.Kg6 mat] (zaznacz tekst pomiędzy nawiasami, aby zobaczyć rozwiązanie).

---

Oceń: Adolf Anderssen

---